آیدا حاجیلری - دانشجوی کارشناسی ارشد، گروه اصلاح نباتات و بیوتکنولوژی، دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی گرگان، گرگان، ایران
سعید نواب پور - دانشیار، گروه اصلاح نباتات و بیوتکنولوژی، دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی گرگان، گرگان، ایران
احد یامچی - استادیار، گروه اصلاح نباتات و بیوتکنولوژی، دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی گرگان، گرگان، ایران

آلودگی ناشی از فلزات سنگین یکی از مشکلات اساسی جوامع بشری در تولید محصولات کشاورزی است و به عنوان یکی از عوامل اساسی تهدید سلامت بشر به شمار می رود. مس نقش بسیار مهمی در فعالیت های بیوشیمیایی گیاهان نظیر فتوسنتز، تنفس، انتقال کربوهیدرات ها، احیا و تثبیت همزیستی نیتروژن، متابولیسم پروتئین ها دارد. پژوهش حاضر به منظور بررسی تاثیر تنش فلز سنگین مس بر خصوصیات بیوشیمیایی و الگوی بیان ژن های کاتالاز وگلوتاتیون پراکسیدازو متالوتیونین آزمایشی به صورت فاکتوریل بر پایه طرح کاملا تصادفی در سه تکرار در شرایط گلخانه اجرا شد. فاکتور های آزمایشی شامل ژنوتیپ های مروارید و گنبد و لاین امید بخش N۹۱۰۸ و سولفات مس (صفر، ۵/۱، ۵/۲ و ۵/۳ میلی گرم در کیلوگرم خاک) بود. نمونه برداری ها از برگ در حداکثر رشد رویشی (مرحله زادوکس GS۴۵) انجام گرفت. نتایج نشان داد که نمک مس منجر به افزایش بیان برخی از ژن ها در ژنوتیپ های گندم مورد مطالعه شد. سطح بیان ژن ها در برگ نسبت به شاهد در تنش تیمار مس افزایش معنی داری نشان داد. به طور کلی لاین امید بخش N۹۱۰۸ تحت تنش فلز مس، واکنش بهتری طی تنش در خصوص بیان ژن و صفات بیوشیمیایی (میزان کلروفیل و اکسیداسیون سلولی)، نسبت به رقم مروارید و گنبد از خود نشان داد.

بیان ژن, تنش فلزات سنگین, فلز مس, گندم