محمد عادل ضیایی - استادیار دانشگاه تهران
یونس یزدان پرست - استادیار دانشگاه آزاد اسلامی واحد مهاباد

اراده، اساس و بنیان عقود و تصرفات به شمار می آید، به گونه ای که بدون آن نمی توان بر هیچ عقد و تصرفی آثار شرعی و حقوقی مترتب کرد. مکان اراده، قلب است و به دلیل منزلت والای اراده است که نمی توان هیچ امری به آن نسبت داد مگر اینکه اراده، به گونه ای اظهار و علنی گردد. سکوت یکی از طرق اظهار اراده است که همچون وسایل دیگر تعبیر از اراده یعنی لفظ، کتابت، فعل و اشاره، دارای احکامی است: فقها اتفاق نظر دارند که نمی توان سکوت مجرد را معبر از اراده دانست، ولی در صورت وجود نص شرعی یا قانونی، وجود عرف و قراین مربوطه با شرایط خاصی، با سکوت، تعبیر از اراده می گردد. سکوت ممکن است به صورت صریح یا کنایه بروز کند. جهت تشخیص و تفکیک سکوتی که تعبیر از اراده می کند با سکوتی که معبر از اراده نیست و آثاری بر آن مترتب نمی شود معیارهایی همچون وجود نص، حیا، دفع ضرر، عرف و قرینه مد نظر قرار می گیرد که هر یک مطابق ضوابط خاصی مبین اراده اند.

اراده, دلالت, رضا, سکوت, قرینه