عبداله بهمن پوری - استادیار فقه و مبانی حقوق دانشگاه یاسوج
محمد حسن حائری - استاد فقه و مبانی حقوق دانشگاه فردوسی مشهد
محمد تقی فخلعی - استاد فقه و مبانی حقوق دانشگاه فردوسی مشهد

اصل حاکمیت اراده به عنوان یکی از اصول مهم و زیربنایی در فقه و حقوق مورد توجه است یکی از مصادیق ابراز حاکمیت اراده حق فسخ معامله با خیار شرط است. جریان خیار شرط در عقود به راحتی پذیرفته شده هر چند که در برخی مصادیق عقود چون نکاح و وقف وضمان اختلاف نظر وجود دارد، اما جریان خیار شرط در ایقاعات با سخت گیری ها و موانعی روبرو بوده و بسیاری از فقها در صدد توجیه عدم جریان خیار در ایقاع بوده اند. مشهور میان اصحاب، عدم نفوذ خیار شرط در ایقاعات است و مستند آن ها علاوه بر اجماع، وجوهی است عقلی که برخی از آنها به این برمی گردد که ایقاع مطلقا شرط را قبول نمی کند و برخی نیز به این برمی گردد که ایقاع خصوص خیار را قبول نمی کند. در این جستار به بیان ادله بطلان و نقد و بررسی آن پرداخته ایم.

خیار شرط, ایقاع, اعاده معدوم, ایقاع موجد حق, ایقاع مسقط حق, تقایل