محمدهادی توکلی - دانشجوی کارشناسی ارشد دانشگاه علامه طباطبایی

مسئله وحدت شخصی وجود از جمله مسائل عرفانی است که مورد قبول قاطبه اهل معرفت است، لذا برخی از ایشان در صدد برهانی کردن این مسئله برآمدند که یکی از ایشان مرحوم آقا محمدرضا قمشه ای می باشد. برهان ایشان مورد پذیرش عده ای از حکما و مورد مناقشه برخی دیگر قرار گرفته است که از جمله ناقدان آن مرحوم حکیم جلوه است که معاصر خود مرحوم قمشه ای می باشد. این مقاله به بررسی و نقد برهان مرحوم قمشه ای می پردازد، و نشان می دهد که مناقشات حکیم جلوه بر این برهان وارد نیست، اگرچه خود این برهان هم تام نمی باشد، زیرا در آن میان مفهوم و مصداق وجود خلطی صورت گرفته است.

تشکیک خاصی, حیثیت تعلیلیه, حیثیت تقییدیه, ضرورت ازلی, ضرورت ذاتی, وحدت سریانی, وحدت شخصی وجود