مهدی عظیمی - استادیار دانشگاه تهران

اثیرالدین ابهری را رساله ای است که در نسخه شناسی ها با نام «ثمانی عشره مسئله فی الکلام» یا «المسائل» شناسانده شده است، ولی برپایه یافته ما نام اصلی آن «تحریر الدلائل فی تقریر المسائل» است. این رساله، که گویا تنها نوشته کلامی تاکنون شناخته شده اوست، دربردارنده هجده مسئله کلامی ا ست که بیش وکم با بیست مسئله ای که غزالی در تهافت الفلاسفه پیش می کشد همخوانی دارند. ابهری در بیش تر این مسئله ها از مکتب اشعری در برابر فیلسوفان و معتزلیان دفاع می کند. در این نوشتار، «تحریر الدلائل» را بر اساس گواهی ابن تیمیه، سبک نویسندگی ابهری، و اندیشه های فلسفی او، اصالت سنجی کرده؛ و برپایه نسخه های خطی راغب پاشا ۱۴۶۱، مجلس شورا ۱۸۳۰، و آیت الله مرعشی ۵۹/۳۵، که گویا هر سه در قرن یازدهم هجری کتابت شده اند، به شیوه بینابین تصحیح کرده ایم.

اثیرالدین ابهری, تحریر الدلائل فی تقریر المسائل, ثمانی عشره مسئله فی الکلام, کلام اشعری, المسائل