خدیجه صادقی موحد - دانش آموخته دکتری فقه و مبانی حقوق اسلامی و عضو هیات علمی دانشگاه پیام نور
احمد باقری - استاد گروه فقه و مبانی حقوق اسلامی دانشگاه تهران
سید محمد صدری - دانشیار گروه فقه و مبانی حقوق اسلامی دانشگاه پیام نور
حیدر امیرپور - استادیار گروه فقه و مبانی حقوق اسلامی دانشگاه پیام نور

عدالت ترمیمی بعنوان نظریه جدید حقوق کیفری در پی جبران خسارات وارده بر بزده­دیده، ترمیم رابطه بین بزهکار و بزه­دیده، اصلاح و بازپذیری بزهکار و تامین مصالح جامعه محلی متاثر از جرم است. ماهیت فرایند مذکور از یک سو و اقتضای ذاتی محیط خانواده از دیگر سو، ضرورت حاکمیت عدالت ترمیمی بر روابط خانوادگی به جای عدالت انتقامی و سزادهی را امری غیرقابل انکار می­نماید. اسلام نیز احکام خود را بر پایه­ی ترمیم و اصلاح روابط حاکم بر خانواده قرار داده است و توصیه به تشکیل محکمه خانوادگی، صلح، احسان و عفو و... مبین انطباق آموزه­های مذکور با شاخص­های فرایند عدالت ترمیمی است و نکته غیرقابل اغماض این است که عمده مبانی و مستندات فقهی مورد استفاده جهت اثبات حجیت و اعتبار فرایند عدالت ترمیمی به طور عام نیز، مربوط به روابط درون خانواده است که قدر متیقن، بایستگی و ضرورت بکارگیری آن را در حیطه خانواده، نمایان می سازد. نتیجه این نگرش می­تواند مسائل خانواده را از حوزه حقوق کیفری خارج و قانون­گذار را متقاعد سازد که در برخورد با ناهنجاری­ها در حوزه خانواده راهکارهای مدنی و مبتنی بر صلح، ترمیم و گذشت را جایگزین کیفر و مجازات و تعزیر سازد.

جبران, خانواده, عدالت ترمیمی, مشارکت, مصالحه