مهدی گنجور - دانشیار گروه فلسفه و کلام اسلامی دانشگاه اصفهان

موسی­ بن­ میمون، متکلم برجسته یهودی در اندیشه فلسفی-کلامی خود، به ­شدت تحت ­تاثیر حکیمان مسلمان بوده است. نوشتار حاضر، به طرح و اثبات این­ ادعا پرداخته که کتاب دلاله الحائرین، متعلق به جریان «کلام ­فلسفی» است که در آن، آموزه­ های دینی یهود با قواعد فلسفی درهم آمیخته و تلاش شده است که مدعیات کلامی به­ روش عقلی - فلسفی، تاویل وتبیین­ گردد. سعی فلسفی ابن ­میمون برای ساماندهی کلام ­یهودی، با الهام از اندیشه و روش حکمای مسلمان، موثر واقع ­شد و تحولی شگرف در ساختار و روش علم کلام ایجادکرد. روش کلام­ فلسفی ابن­ میمون، از شاخصه­ های ویژه ای برخوردار است که واکاوی آنها علاوه­ بر نقش راهبردی در آموزش الهیات و تفهیم نظریات کلامی، درتبیین ساختار این مکتب، اهمیت بسزایی دارد. استنباط و تحلیل این مولفه­ ها از قبیل: طرح مباحث هستی ­شناختی و امور عامه در اثر کلامی؛ استخدام قواعد منطقی و حکمی در تبیین مسائل اعتقادی؛ استدلال­گروی و کار بست شیوه برهانی؛ استفاده از تاویل به مثابه روش؛ حجیت عقل وغلبه عقلانیت بر نقل­ گرایی در اثبات مدعیات کلامی، از مهمترین یافته­ های این­ پژوهش به­شمار می­آید.

موسی بن میمون, دلالهالحائرین, کلام فلسفی, روش شناسی, وجودشناسی