سید احمد حسینی سنگ چال - دانش آموخته دکتری حکمت متعالیه دانشگاه تربیت مدرس تهران

در آثار ملاصدرا با دو مدل از قاعده فرعیه مواجه­ایم. ملاصدرا در مواضعی، ثبوت ثابت در قاعده فرعیه را شرط و در برخی مواضع براساس عدم الزام ثبوت ثابت سخن می گوید. ملاصدرا در مواضع کاربست قاعده فرعیه نیز مختلف سخن می گوید و این نکته بر اهمیت موضوع می افزاید. این ناسازگاری­ها به جدال دوانی و دشتکی درباب قاعده فرعیه باز می­گردند و لازم است براساس متون آن­ها، عبارات صدرا را تفسیر کرد. در این نوشتار سعی شده خوانشی نوین از ملاصدرا بر مدار منابع اندیشه او در حوزه فلسفی شیراز بدست داده و بر اساس نزاع دشتکی و دوانی در الزام یا عدم الزام ثبوت ثابت در قاعده فرعیه، چرایی این ناسازگاری را توضیح و دیدگاه دشتکی را به عنوان نظریه مختار ملاصدرا معرفی کرده و نشان دهیم که الزام ثبوت ثابت چه لوازمی را در فلسفه صدرایی به بار خواهد آورد.

قاعده فرعیه, اتصاف, دشتکی, دوانی, ملاصدرا