احسان آذری - دانشجوی دکترای حقوق خصوصی پردیس فارابی دانشگاه تهران
سید علی علوی قزوینی - دانشیار گروه حقوق خصوصی پردیس فارابی دانشگاه تهران

مطابق با نصوص شرعی چنانچه مشتری، بعد از انشاء عقد بیع، مبیع را با رضایت فروشنده قبض نماید و قبل از پرداخت ثمن فوت کند، فروشنده می­تواند مبیع را مسترد سازد. نظر به اینکه به مجرد انعقاد عقد بیع، مالکیت مورد قرارداد، به مشتری منتقل می شود، اخذ مبیع از سوی فروشنده، ظاهرا با تملیکی بودن عقد بیع سازگار نیست. لذا دیدگاه­های مختلفی در باب ماهیت عمل بایع در مراجعه به کالای فروخته شده مطرح شده­است؛ اختیار فسخ، رجوع انحلالی، رجوع وثیقه­ای و رجوع اجرائی ازجمله نظریات ارائه شده در فرض مسئله است. هدف از پژوهش حاضر تحلیل و نقد اقوال مطروحه در این باب و نهایتا ارائه نظر برگزیده در بستر فقه امامیه است. در این تحقیق با روش توصیفی تحلیلی، مشروعیت استرجاع فروشنده، به اثبات رسیده و نتیجه­گیری شده است که این عمل، ماهیتا حق تملک قهری قلمداد می شود.

حق, حق تملک قهری, خیار فسخ, رجوع, ملک