حمید رضا خادمی - استادیار گروه فلسفه و کلام، پژوهشکده تحقیق و توسعه علوم انسانی، «سمت» تهران
رضا حصاری - دانشجوی دکتری رشته فلسفه اسلامی، دانشگاه باقرالعلوم

نظریات مختلف و گوناگونی درباره ظهور یا عدم ظهور خارجی و علمی اسماء مستاثر وجود دارد. برخی عارفان همانند فرغانی اسماء مستاثر را همان ذات احدیت می دانند. برخی بر اساس روایات موجود معتقدند اسماء مستاثر از اسماء خداوند است که حق تعالی آن ها را مخصوص ذات خود می داند. عرفا و حکما درمورد این اسماء ویژگی ها و احکامی را بیان کرده اند که ظهور یا عدم ظهور خارجی و علمی در این میان، مسئله ای مهم و اساسی است. برخی عرفا مانند فرغانی به عدم ظهور خارجی این اسماء حکم کرده اند و نسبت به ظهور علمی آن ها سخنی نگفته اند. در این میان، ابن­عربی گرچه این اسماء را زیرمجموعه اسماء ذات می­داند؛ اما او را می­توان با توجه به عباراتش، در زمره منکران ظهور خارجی این اسماء دانست. برخی دیگر همچون امام خمینی به ظهور علمی و خارجی آن ها قائل اند. در این میان افرادی همانند علامه طباطبایی تنها به ظهور علمی چنین اسمائی اعتقاد دارند. در این مقاله ابتدا اسماء مستاثر تعریف می شوند، سپس درباره ویژگی ها و درنهایت، ظهور یا عدم ظهور خارجی و علمی این اسماء تحلیل بررسی می شود.

احدیت, اسماء مستاثر, ظهور, وجه خاص