مهدی عظیمی - دانشیار گروه فلسفه و کلام اسلامی دانشگاه تهران

مخطوط فاضل احمد پاشا ۱۶۱۸، کهدر کتابخانه ی کوپریلی استانبول نگاه داشته می شود دربردارنده ی چهار رساله از اثیرالدین مفضل بن عمر ابهری (؟۶۵۶-؟۵۹۷) است، به نام های بیان الاسرار، تلخیص الحقائق، کتاب المطالع، و زبده الحقائق، که هر یک مشتمل است بر منطق، فیزیک، و متافیزیک. این رساله ها را کاتبی قزوینی از نسخه ی اصل برای خود رونویسی کرده و ابهری به خط خویش بر آغاز همه آن ها یادداشت انهاء با تاریخ و توقیع نوشته است. آنچه در پی می آید تقدیم و تحقیق بخش منطق کتاب المطالع است. منطق ابهری در این رسائل، از جمله در رساله المطالع، بر خلاف آثار بعدی اش تقریبا به کلی تابع منطق ابن سینا است. به اقتضای تک نسخه بودن مخطوط، روش قیاسی را برای تصحیح آن برگزیده ایم.

ابهری, اثیرالدین, کتاب المطالع, منطق ابهری, فاضل احمد پاشا ۱۶۱۸