مختارر رمضانپور - مرکز بهداشت مانه و سملقان، دانشگاه علوم پزشکی خراسان شمالی، بجنورد، ایران
آرش اکابری - دانشگاه علوم پزشکی خراسان شمالی، بجنورد، ایران
عصمت خشنود استاد - آموزش پرورش شهرستان مانه وسملقان
حمید رضا شرکاء - اپیدمیولوژی دانشگاه علوم پزشکی ایران، مسئول کسترش و هماهنگی مرکز بهداشت شهرستان مانه وسملقان، دانشگاه علوم پزشکی خراسان شمالی

چکیده زمینه و هدف: سوء تغذیه در اطفال زیر ۵ سال یکی از مشکلات اساسی کشور ماست. برای رسیدن به هدف ارتقای سلامت کودکان، باید وضعیت تغذیه ای و عوامل خطر مربوط به آن مشخص گردد. مواد و روش کار : در این مطالعه توصیفی- تحلیلی از نوع مقطعی، بر روی ۵۹۶ کودک زیر ۵ سال به روش نمونه گیری خوشه ای از سطح شهرستان مانه و سملقان مورد بررسی قرار گرفتند. سن این کودکان از بدو تولد تا ۶۰ ماه بودند که با منحنی مرجع NCHS مقایسه گردید. برای ارزیابی وضعیت تغذیه ای کودکان، سه شاخص، وزن برای سن معیار گومز، وزن برای قد و قد برای سن معیار واترلو به ترتیب میزان شیوع کم وزنی،لاغری،کوتاه قدی مورد استفاده قرار گرفت. داده ها با استفاده از نرم افزار SPSS و آزمون آماری کای دو در سطح معنی داری ۰۵/۰P≤ مورد تحلیل قرار گرفتند. یافته ها : از بین کودکان بررسی شده، ۵/۱۰%، ۳/۹%، ۸/۱۰% به ترتیب دچار کم وزنی، کوتاه قدی، لاغری متوسط و شدید بودند. از میان عوامل مساعد کننده سوء تغذیه درکودکان، سطح سواد والدین و شغل پدر و سابقه تولد کودک، کم وزنی هنگام تولد رابطه معناداری با این مسئله نشان داده اند. نتیجه گیری : با توجه به نتایج این مطالعه می توان گفت وضعیت تغذیه ای در کودکان زیر پنج سال شهرستان مانه و سملقان رضایت بخش نیست و به درجاتی از سوء تغذیه حاد و مزمن دچار هستند. به نظر می رسد بی سوادی مادران به عنوان عوامل خطر کوتاه قدی و لاغری و همچنین وزن هنگام تولدکودکان کمتر از ۲۵۰۰ گرم به عنوان عوامل خطر عمده کم وزنی و کوتاه قدی مطرح می باشد.

Key words : Malnutrition, Underweight, Stunting, Wasting, واژه های کلیدی : سوء تغذیه, کم وزنی, کوتاه قدی, لاغری