علی محمدزاده ابراهیمی - دانشگاه بجنورد
طیبه رحیمی پردنجانی - دانشگاه بجنورد
امیرپویا خراسانی نیا - دانشگاه بجنورد

زمینه و هدف: نوجوانان بیش از هر گروه دیگری درگیر دامنه وسیعی از رفتارهای پرخطر می شوند که می تواند بهای گزافی را برای آنها، خانواده و جامعه همراه داشته باشد. پژوهش حاضر با هدف بررسی نقش سیستم های بازداری رفتاری (BIS)، فعال سازی رفتاری(BAS) و مولفه های آن، یعنی جستجوی سرگرمی، پاسخ به پاداش و سائق، در پیش بینی رفتارهای پرخطر انجام شد. مواد و روش کار: پژوهش حاضر از نوع مطالعات همبستگی است. جامعه آماری کلیه دانش آموزان سال سوم مقطع متوسطه شهر بجنورد بودند که با استفاده از روش نمونه گیری تصادفی چندمرحله ای۲۷۰ نفر به عنوان نمونه انتخاب شدند. متغیرهای پژوهش با استفاده از مقیاس سیستم های بازداری/فعال سازی رفتاری کاور و وایت و پرسشنامه رفتارهای پرخطر جوانان (YRBSS) اندازه گیری شدند. داده ها در نرم افزار SPSS-۱۹ و با استفاده از ضریب همبستگی پیرسون و رگرسیون چندمتغیری تجزیه و تحلیل شدند. یافته ها: بین BAS، جستجوی سرگرمی و پاسخ به پاداش با رفتارهای پرخطر رابطه مثبت و معنی داری وجود داشت (۰۱/۰>p). رابطه بین سائق و BIS با رفتارهای پرخطر معنی داری نبود (۰۵/۰< p). تحلیل رگرسیون چندمتغیری با روش ورود حاکی از رابطه چندگانه معنی دار بین متغیرهای پیش بین و متغیر ملاک بود (۰۱/۰>p، ۲۳/۰=MR). نتایج با استفاده از روش گام به گام نشان داد از بین چهار متغیر پیش بین تنها جستجوی سرگرمی وزن معنی داری در پیش بینی رفتارهای پرخطر دارد (۰۰۱/۰>P، ۲۰/۰=). نتیجه گیری: حساسیت بالای افراد در BAS، جستجوی سرگرمی و پاسخ به پاداش با افزایش احتمال وقوع رفتارهای پرخطر در آنها همراه است. مولفه جستجوی سرگرمی مهمترین نقش را در پیش بینی رفتارهای پرخطر دارد.

brain – behavioral systems, risky behaviors., سیستم های مغزی- رفتاری, رفتارهای پرخطر