بابک فرزین نیا - دانشکده بهداشت، دانشگاه علوم پزشکی قم، قم، ایران
عابدین ثقفی پور - مرکز بهداشت استان قم، دانشگاه علوم پزشکی قم، قم، ایران
زکیه تلمادره ای - ، دانشکده بهداشت، دانشگاه علوم پزشکی تهران، تهران، ایران

چکیده زمینه و هدف: کنه ها نقش مهمی در انتقال میکروارگانیسم ها به حیوانات اهلی دارند و به عنوان ناقل بسیاری از بیماریها، نظیر تیلریوز، بابزیوز، تب راجعه و تب خونریزی دهنده کریمه- کنگو به دام ها و انسان مطرح اند لذا این مطالعه به منظور تعیین پراکندگی جغرافیایی کنه ها در گوسفندان و شترها در قم طی سال های ۹۰- ۱۳۸۹ انجام شد. مواد و روش کار: در این مطالعه برای نمونه برداری از گوسفندان از ۲۵ روستا که ۴۰% آن از مناطق کوهستانی و۶۰% از مناطق دشت بوده است به طور فصلی نمونه گیری انجام شد؛ بطوری که از هر روستا به طور تصادفی ۲ دامداری و از هر دامداری ۳ تا ۴ راس دام (۱۵ راس در چهار فصل) و برای شترها، از ۵ روستا، ۲ دامداری و از هر دامداری ۵ نفر، (جمعا در هر فصل ۵۰ و در چهار فصل ۲۰۰ نفر) نفر انتخاب شدند و از نظر آلودگی به کنه ها مورد بررسی قرار گرفتند. سپس کنه ها با کلید های معتبر تعیین هویت شدند. یافته ها: کنه های جمع آوری شده از دو خانواده اگزودیده (۷/۹۱%) و آرگازیده (۳/۸%) بودند در سه جنسHyalomma (۹/۷۳%)، Rhipicephalus (۸/۱۷%) وArgas (۳/۸%) بوده، تعداد ۶ گونه H. dromedarii (۲۵/۳۲%)، H. schulzei (۳۵/۲۶%)،H. marginatum (۶/۸%)، H. anatolicum (۷/۶%)،Rh. sangiiuneus (۸/۱۷%) و Argas persicus (۳/۸%) قرار دارند. گونه dromdareii H. (۲۵/۳۲%) دارای بیشترین فراوانی در تابستان و بهار بوده است. نتیجه گیری: گونه های متنوعی از کنه ها در منطقه وجود دارند که برخی از آنها می توانند به عنوان ناقل بیماریها به انسان عمل کنند لذا اداره دامپزشکی با همکاری سایر ارگان ها باید با توجه به پراکندگی کنه ها، در جهت کنترل آنها اقدامات مناسب را انجام دهند.

Key words: Tick, Ixodidae, Argasidae, Qom, واژه های کلیدی: کنه, ایگزودیده, آرگازیده, قم