قاسم رجایی - ، دانشگاه آزاد اسلامی گرگان، گرگان، ایران.
علیرضا پورخباز - محیط زیست دانشکده کشاورزی دانشگاه بیرجند، بیرجند، ایران
سمانه حصاری مطلق - محیط زیست دانشکده کشاورزی دانشگاه بیرجند، بیرجند، ایران

چکیده زمینه و هدف: آلودگی محیط ناشی از فلزات سنگین اکنون مشکلی در مقیاس جهانی است. فلزات سنگین با توجه به ثبات شیمیایی، تجزیه پذیری ضعیف و داشتن قدرت تجمع زیستی در بدن موجودات زنده به سرعت تبدیل به آلاینده های سمی می شوند. لذا این تحقیق به منظور بررسی غلظت فلزات سنگین و مقایسه نتایج آن با استانداردهای ملی و جهانی و همچنین ارزیابی ریسک سلامت در بیماریهای سرطانزایی و غیرسرطان زایی، در منطقه علی آبادکتول صورت گرفت. مواد و روش کار: این تحقیق به روش توصیفی-مقطعی در پاییز ۱۳۸۸ و بهار ۱۳۸۹ انجام گرفت در طول مدت تحقیق تعداد ۳۶ نمونه از ۶ حلقه چاه عمیق تامین کننده آب شرب روستایی انتخاب و فلزات سنگین (آرسنیک، سرب، روی، کروم و کادمیوم) بر اساس استاندارد Method ۱۹۹۸ به روش جذب اتمی اندازه گیری گردید. همچنین ارزیابی ریسک سلامت انسانها با استفاده از شاخص آژانش حفاظت محیط زیست (EPA) مورد سنجش قرار گرفت. یافته ها: میانگین غلظت فلزات سنگن در فصل پاییز ۰۱۴۳/۰Zn=، ۰۰۶۰/۰Pb=، ۰۰۲۵/۰Cr=، ۰۰۲۲/۰As=، ۰۰/۰Cd= و در فصل بهار ۰۰۴۵/۰Zn=، ۰۰۶۶/۰Pb=، ۰۰۲۳/۰Cr=، ۰۰۰۹/۰As=، ۰۰/۰Cd= میلی گرم بر لیتر بدست آمد. نتایج نشان داد که اختلاف آماری معنی داری بین غلظت فلزات سنگین منطقه با استاندارد ملی و جهانی وجود ندارد. نتایج ارزیابی ریسک سلامت فلزات سنگین ساکنین منطقه در طول دوره، برای بیماری های سرطان زایی ۴- ۱۰ × ۳۲/۲ و برای بیماری های غیرسرطان زایی ۴- ۱۰ × ۵۳/۲ فرد بدست آمد. نتیجه گیری: نتایج غلظت فلزات سنگین اندازه گیری شده و مقایسه آن با استانداردها نشان داد که خطری از لحاظ بهداشتی منطقه مورد مطالعه را تهدید نمی کند. اما با توجه به گسترش روز افزون جمعیت و افزایش میزان آلودگی ها و بیماری ها ممکن است در آینده تغییراتی در غلظت فلزات سنگین مشاهده شود. بنابراین ضروری است پایش فلزات سنگین بطور مستمر صورت گیرد

Keywords: Risk Assessment, Heavy metal, Groundwater, Ali Abad Katoul, واژه های کلیدی: ارزیابی ریسک, فلزات سنگین, آب زیرزمینی, علی آبادکتول