علی محبی - استادیار پژوهش، موسسه تحقیقات جنگلها و مراتع کشور، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، تهران، ایران

ریزگردهای استان خوزستان بحران محیط­زیستی با پیامدهای بهداشتی، اجتماعی، اقتصادی و حتی  امنیتی است. این معضل اساسی از سال ها پیش آغاز و در دهه اخیر تشدید و خسارت ­های زیادی در پی داشته است. استان خوزستان با مساحت ۶۴۰۵۷ کیلومتر مربع از نظر پستی و بلندی خوزستان به دو منطقه کوهستانی و جلگه ای قابل تقسیم بندی است. منطقه کوهستانی به طور عمده در شمال و شرق استان  با حدود دو پنجم مساحت کل استان  و منطقه جلگه ­ای در خوزستان از جنوب دزفول، مسجدسلیمان، رامهرمز و بهبهان آغاز و تا کرانه­ های خلیج فارس و اروند­رود ادامه دارد. حدود ۸۵ درصد از وسعت استان دارای اقلیم فراخشک، خشک و نیمه خشک می­ باشد. در استان خوزستان ، نزدیک به ۷ ماه از سال ( ازنیمه فروردین تا نیمه آبان ) متوسط درجه حرارت هوا، ۳۰ درجه سانتیگراد یا بیشتر است وحداکثر آن در فصل تابستان به بالای ۵۰ درجه سانتیگراد می رسد. متوسط بارندگی آن ۲۶۶ میلیمتر و معدل دما در آن ۲۶ درجه سانتیگراد است. بر اساس آخرین تقسیمات کشوری سال ۱۳۹۲، استان خوزستان ۹/۳ درصد مساحت خاکی کشور را تشکیل داده و دارای ۲۷ شهرستان، ۷۶ شهر، ۶۷ بخش، ۱۴۴ دهستان و ۶۴۰۶ آبادی (۲۳۹۹ خالی از سکنه و ۴۰۰۷ آبادی دارای سکنه) می ­باشد (سیداخلاقی و همکاران، ۱۳۹۷). جهت انجام مطالعات مقابله با گرد و غبار این استان،  بخش هایی از ۱۱ شهرستان واقع در محدوده ریزگرد، از سوی گروه مطالعاتی موسسه تحقیقات جنگلها و مراتع کشور (بی نام، ۱۳۹۷)، به عنوان کانون­ های داخلی تولید ریزگرد شناسایی شدند. این شهرستان­ ها بر اساس موقعیت جغرافیایی به کانون­ های هفت گانه تقسیم شدند. بدین ترتیب شهرستان ­های آبادان، خرمشهر، شادگان، هویزه، اهواز، باوی، کارون، امیدیه، بندر ماهشهر، رامشیر و هندیجان در محدوده کانون­ های تولید گرد و غبار قرار گرفتند...