مرتضی خداقلی - دانشیار پژوهش، بخش تحقیقات مرتع، موسسه تحقیقات جنگلها و مراتع کشور، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، تهران، ایران.
جواد معتمدی - دانشیار پژوهشی، بخش تحقیقات مرتع، موسسه تحقیقات جنگلها و مراتع کشور، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، تهران
راضیه صبوحی - دکتری علوم مرتع، کارشناس پژوهش مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی اصفهان، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، تهران، ایران

تجزیه و تحلیل ارتباط گونه های گیاهی با محیط دارای قدمت زیادی در مباحث بوم شناسی است، اهمیت اقلیم در توزیع و پراکنش گیاهان، از دیرباز کاملا شناخته شده است (Walter, ۱۹۸۵). تاثیر اقلیم به عنوان مهم ترین عامل پراکنش موجودات و به ویژه گیاهان، به دلیل سکون آنها توسط همه اکولوژیست ها و اقلیم شناسان تایید شده است ( Kosanic et al., ۲۰۱۸). بررسی های پالئوبتانیک نیز بر این موضوع تاکید می کند که اقلیم بر پراکنش گیاهی موثر است و مرزهای پراکنش جوامع گیاهی با تغییر اقلیم جابه جا شده است (Zwicke et al., ۲۰۱۵ ؛ Dalmaris et al., ۲۰۱۵؛ Woodward, ۱۹۸۷, ۱۹۸۸). به همین دلیل، تجزیه و تحلیل ارتباط بین اقلیم و الگوی پراکنش گونه های گیاهی، به عنوان موضوعی بحث برانگیز طی سالیان دراز در محافل علمی و پژوهشی جغرافیای زیستی مطرح بوده است (Brovkin et al., ۱۹۹۷).فرضیه اساسی در بوم شناسی گیاهی این است که اقلیم مهم ترین عامل در پراکنش و جابه جایی جوامع گیاهی است. نگاهی گذرا به نقشه های اقلیم و پوشش گیاهی، ارتباط بسیار نزدیکی را میان دو پراکنش نشان می دهد. چگونگی پراکنش گونه ها در یک جامعه گیاهی، بر اساس تفاوت های فیزیولوژیک آنها و تحت تاثیر نوع خاک، توپوگرافی، تغییرات کاربری، معدن کاوی، فاصله از کانون های بحران و به عبارتی آشفتگی های محیطی شکل می گیرد، درواقع، واکنش گیاه به اقلیم علت قطعی حضور آن در یک محیط به شمار می رود (Woodward, ۱۹۸۷؛ Kosanic, et al., ۲۰۱۸).به طور کلی، متناسب با تغییر عرض جغرافیایی، محدودیت عناصر اقلیمی بیشتر می شود، پوشش گیاهی نیز تقریبا به همین گونه تغییر می کند (Woodward & Rochefort, ۱۹۹۱). به طوری که در بسیاری از مطالعات، بر محدودیت گسترش گونه و جوامع گیاهی به سوی قطب تاکید شده است (Woodward & Williams ۱۹۸۷) به عبارت بهتر گوناگونی تاکزونومیک و تنوع گونه ای، از استوا به سوی قطب، کاهش می یابد. این فرضیه، با تغییر شمار تیره های نهان دانگان (Heywood, ۱۹۷۹) و بازدانگان (Hora, ۱۹۸۱) با عرض جغرافیایی آزمون شده است.