عادل جلیلی - استاد پژوهش، موسسه تحقیقات جنگلها و مراتع کشور، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، تهران، ایران.

سه پدیده تغییر اقلیم، جهانی شدن و فضای مجازی نقش مهمی را در تعیین مسیر توسعه کشورها ایفا می کنند، با اینکه متغیرهای مستقل از هم هستند، یا پیدایش و ظهور تاریخی آنها متفاوت است، اثر متقابل بر یکدیگر دارند و در فرایند توسعه، در ذیل ماتریس متغیرهای اثر گذار قرار می گیرند. بنابراین، رفتار منفعلانه در مواجهه با هر کدام از این پدیده ها، یا بد فهمیدن آنها، یا نگریستن به آنها تنها از بعد سخت افزاری، کشور را با چالش روبه رو می کند. مقیاس برخورد با این پدیده ها متفاوت است، به طوری که، ظرفیت ملی در چهار چوب نقش جهانی آنها، فعال و اثرگذار می شود، به بیان ساده، پرداختن به این پدیده ها، تنها در چهار چوب ملی و در شرایط ایزوله، عقیم و شاید هم ناکارآمد خواهد بود. ظهور پدیده تغییر اقلیم، نتیجه حداقل دو قرن هم افزایی توسعه ناپایدار بشر در مقیاس جهانی و نیازمند همگرایی جهانی برای مدیریت و کنترل آن است، کشورها به تنهایی نمی توانند در کنترل این پدیده موفق باشند، بی توجهی کشورها به همگرایی، رفتارها و تصمیم های جمعی جهانی نیز می تواند در شکست حرکت جمعی کشورها سهم زیادی داشته باشد، به ویژه در کشورهایی نظیر ایران، که سهم زیادی در تولید گازهای گلخانه ای، یا امکان تاثیر پذیری بیشتری دارند. ایران جزو هشت کشور تولید کننده گازهای گلخانه ای است و با توجه به استقرار آن در کمربند خشک کره زمین و نیز جغرافیای گذر از منطقه نیمه حاره به منطقه معتدله از تاثیرپذیری بیشتری برخوردار است، به طوری که افزایش ۲/۱ درجه ای میزان متوسط حرارت، در عمل، آورد آبی کشور را ۳۰درصد کاهش داده است. بنابراین، هم باید در مقیاس جهانی نقش فعال داشته باشد و هم از ظرفیت جهانی به عنوان فرصتی مناسب به خصوص در امر فناوری استفاده کند.