محسن نصیری - استادیار پژوهش، موسسه تحقیقات جنگلها و مراتع کشور، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، تهران، ایران

بذر مهمترین عامل تکثیر و حفظ ذخایر توارثی گیاهی بوده و در انتشار گیاه در مناطق مختلف، حفظ و بقای نسل گیاه در شرایط سخت و طولانی مدت، نقش به سزایی دارد. بذر بسیاری از گونه‎های مرتعی و دارویی دارای خواب بوده و لازم است جهت کاشت آنها به‎ویژه در محیط و زمان خارج از شرایط طبیعی، خواب آنها برطرف شود. در بررسی حاضر روشهای شکستن خواب بذر گیاهان مرتعی و دارویی در شرایط آزمایشگاهی مورد مطالعه قرار گرفت. با توجه به‎ وسعت عملیات آزمایشگاهی و تعدد گونه ها، نتایج حاصله شامل مناسبترین تیمارها و بستر جهت شکستن خواب و افزایش جوانه زنی بذر گونه های مورد بررسی در جدولی خلاصه و ارائه گردید. به‎طور کلی مشخص شد که جهت بررسی قوه نامیه و خوابشکنی بذر اکثر گونه های مرتعی و دارویی ایران روش مناسب برای بذرهای ریز روی کاغذ صافی و درمورد بذرهای درشت، داخل ماسه بادی سترون (به‎نحوی که به اندازه دو برابر قطر بذر داخل ماسه قرار گیرد) و یک تا دوماه سرمادهی در دمای ۴+ درجه سانتی‎گراد است. بذرهایی که دارای پوشش سخت می‎باشند لازم است با توجه به منشاء پایه مادری تحت تیمارهای سرمادهی، خراشدهی مکانیکی(سمباده) و شیمیایی(اسید سولفوریک) و... قرار گیرند.

بذر, جوانه زنی, قوه نامیه, مرتع و دارویی