فاطمه شهنازدوست - Faculty of Educational Sciences and Psychology, University of Mohaghegh Ardabili, Ardabil, Iran
نیلوفر میکائیلی - Department of Psychology, Faculty of Educational Sciences and Psychology, University of Mohaghegh Ardabili, Ardabil, Iran
سیف الله آقاجانی - Department of Psychology, Faculty of Educational Psychology, University of Mohaghegh Ardabili, Ardabil, Iran

زمینه و هدف: ارزیابی و واکاوی مشکلات دوره نوجوانی دارای اهمیت بسیار است. یکی از رفتارهایی که سبب نگرانی ­های عمومی درباره سلامت نوجوانان شده است، رفتارهای آسیب به خود است. پژوهش حاضر با هدف بررسی رابطه ریخت­های ارزشی انگیزشی با رفتارهای آسیب به خود در نوجوانان با نقش میانجی تنظیم هیجان انجام شد. روش: روش این پژوهش، توصیفی و از نوع همبستگی است. نمونه مورد مطالعه شامل ۲۰۰ دانش آموز دختر دوره متوسطه دوم شهر رشت در سال تحصیلی ۱۴۰۰-۱۳۹۹ بود که با روش نمونه گیری در دسترس از طریق فراخوان اینترنتی در پژوهش انتخاب شده اند. ابزارهای گردآوری اطلاعات شامل پرسشنامه های آسیب به خود (سانسون و همکاران، ۱۹۹۸)، زمینه ­یابی ارزشی (شوارتز، ۱۹۹۲) و تنظیم هیجان (گراس و جان، ۲۰۰۳) بودند. داده ها به روش مدل ­یابی معادلات ساختاری با نرم افزار SPSS۲۳ و Amos۲۶ تحلیل شد. یافته ­ها: نتایج نشان داد بین ارزش ­های متمرکز بر فرد و ارزش­های متمرکز بر جمع با ارزیابی مجدد رابطه مثبت و معنادار و با فرونشانی رابطه منفی و معنادار وجود دارد. بین ارزش­ های متمرکز بر جمع با رفتارهای آسیب به خود رابطه منفی و معنادار، و بین ارزیابی مجدد و فرونشانی با رفتارهای آسیب به خود به ترتیب رابطه منفی و مثبت معناداری وجود دارد (۰۰۱/۰ >P). بین ارزش­های متمرکز بر فرد با رفتارهای آسیب به خود نیز رابطه معناداری مشاهده نشد. همچنین نتایج نشان داد اثر غیرمستقیم ریخت­ های ارزشی انگیزشی بر رفتارهای آسیب به خود از طریق تنظیم هیجان معنادار است (۰۰۱/۰ >P). نتیجه­ گیری: مطالعه حاضر بر نقش میانجی تنظیم هیجان در رابطه بین ریخت­ های ارزشی انگیزشی و رفتارهای آسیب به خود تصریح دارد. تقویت و درونی­ سازی ریخت­ های ارزشی انگیزشی کارآمد و مداخلات مبتنی بر تنظیم هیجانی ممکن است در پیشگیری یا درمان نشانه های خودآسیب رسانی در نوجوانان موثر باشد.

Self-injurious behavior, motivational value characters, emotional regulation, adolescents, رفتارهای آسیب به خود, ریخت های ارزشی انگیزشی, تنظیم هیجان, نوجوانان