زهرا گلی زاده - دانشجوی دکترای روانشاسی تربیتی، دانشکده علوم تربیتی و روانشناسی،دانشگاه شهید مدنی آذربایجان، تبریز، ایران
ابوالفضل فرید - دانشیار،دانشکده علوم تربیتی و روانشناسی ،دانشگاه شهید مدنی اذربایجان،تبریز،ایران

پژوهش حاضر با هدف ترکیب پژوهش های انجام شده درزمینه مداخلات آموزشی و درمانی شناختی و فرا شناختی بر اضطراب با روش فرا تحلیل  بود. بنابراین از شاخص اندازه اثر g هجز به عنوان یک مقیاس مشترک در این پژوهش استفاده شد. جامعه آماری پژوهش های در دسترس مرتبط با مداخلات شناختی و فراشناختی بر اضطراب بود که در بین سال های ۱۳۸۰ تا ۱۴۰۰ در بانک های اطلاعاتی رایانه ای مانند پایگاه اطلاعات علمی جهاد دانشگاهی (SID)، بانک اطلاعات نشریات کشور (مگیران)، پایگاه مجلات تخصصی نور (نورمگز)، پرتال جامع علوم انسانی و پژوهشگاه علوم و فناوری اطلاعات ایران (ایرانداک) قابل مشاهده بود. بر اساس ملاک های تعریف شده ورود و خروج پژوهش های اولیه، ۶۷ اندازه اثر از ۶۳ مطالعه اولیه توسط نرم افزار CMA مورد بررسی و تحلیل قرار گرفتند. میزان اندازه اثر ترکیبی کل با توجه به معیار کوهن بزرگ ارزیابی شد، که بیانگر اثر مثبت انواع مداخلات بر اضطراب بود. در بررسی نقش متغیرهای تعدیل کننده، نتایج اثربخشی مطلوب مداخلات درمانی و آموزشی را بر انواع اضطراب نشان داد، همچنین بین دو جنس در اثربخشی مداخلات، تفاوت معنی داری مشاهده نشد. درنهایت پیشنهاد می شود مداخلات درمانی-آموزشی  شناختی و فراشناختی  یکی از موثرترین نوع مداخلات در بهبود انواع اضطراب است

اضطراب, مداخلات شناختی, مداخلات فراشناختی