علی بیات - استادیار دانشگاه تهران
محمدرضا خسروی - استادیار دانشگاه عالی دفاع ملی

بحث و گفتگو در بار? عوامل گسترش و تکامل فرهنگ و تمدن اسلامی پیچیده و نیازمند بررسی های همه جانبه است. اینکه چرا و چگونه اسلام از میان اعراب که در مقایسه با دیگر اقوام پیشینه و بهر? تمدنی چندانی نداشتند ظهور کرد و آنان را متحول و متحد ساخت موضوعی اساسی است و نیاز به بررسی مستقلی دارد، اما اینکه توسعه و تکامل فرهنگ و تمدن اسلامی حاصل نشر و تبلیغ آموزه های اسلامی به دست اعراب مسلمان از سویی و ترکیب آن با مواریث فرهنگی و تمدنی دیگر اقوام از سوی دیگر بود موضوع اصلی این پژوهش است. در مقال‍? حاضر نقش خاندان های برجسته و فرهیخته ایرانی در فرآیند تعامل میان دو فرهنگ اسلامی و ایرانی تا سد? چهارم مورد بررسی و تبیین قرار می گیرد تا بتوان ضمن پرهیز از کلی نگری و کلی نویسی نقش یکی از عوامل این فرآیند را بازشناخت.

اعراب مسلمان, اهل البیوتات, تمدن اسلامی, خاندان های ایرانی, دهقانان, سده‘ چهارم, فرهنگ ایرانی, فرهنگ اسلامی