شادی نفیسی - دانشیار گروه علوم قرآن و حدیث دانشگاه تهران
منصوره السادات خاتمی - دانشجوی دکتری علوم قرآن و حدیث دانشگاه تهران

سدی کبیر (م ۱۲۷) در زمره تابعینی است که به رغم آنکه پرورش یافته کوفه و منتسب به تشیع است، در گسترش روایات اسرائیلی در تفاسیر پس از خود سهم قابل­توجهی داشته تا جایی­که اکثار در روایت از اهل­کتاب جزء خصائص تفسیری وی محسوب می شود. در این پژوهه نمونه هایی از روایات اسرائیلی وی را با عرضه به قرآن و حدیث صحیح و عقل به نقد کشیده و روایات او را برآمده از تورات یا با زیرساختی از اساطیر عهدینی و فرهنگ یهود و عجین شده با خیال­پردازی عربی یافته ایم که دلیل نقل این روایات توسط وی، شاگردی ابن عباس و هیمنه منقولات افواهی در میان عامه عرب در آن زمان بوده است. انگیزه سدی در نقل این روایات، روش تفسیری وی اعم از یافتن مصداق و ملموس ساختن آیات با توجه به مغازی، سیر، اسباب نزول و قصص بوده است.

: اسرائیلیات, تفسیر تابعین, سدی کبیر