مصطفی معلمی - استادیار گروه معارف اسلامی دانشگاه علوم پزشکی مازندران

ابوجعفر مرعشی محدثی بوده که ابومنصور طبرسی و ابوسعد سمعانی بی­واسطه از او روایت کرده اند. طبرسی در کتاب الاحتجاج روایات تفسیر منسوب به امام حسن عسکری(ع) را از ابوجعفر مرعشی نقل کرده­است. نویسنده الاحتجاج تمام روایات را بدون ذکر سند آورده­است؛ اما روایات تفسیر یادشده را به­دلیل عدم اشتهار این تفسیر، با ذکر سند مقرون ساخته­است. سمعانی نیز در الانساب ابوجعفر مرعشی را شناسانده است. درباره ابوجعفر مرعشی، دانسته های اندکی وجوددارد. این پژوهش با روش توصیفی - تحلیلی تلاش­کرده تا با جستجو در منابع مختلف تاریخی و حدیثی، داده ها درباره ابوجعفر مرعشی تا حد ممکن کامل ­شده و تحلیل­گردد. یافته­ها نشان­می دهد، ابوجعفر مرعشی محدث و ادیبی شناخته­ شده میان دانشمندان شیعه و سنی عصر خویش بوده­است؛ اما در عین­حال مهمترین منبعی (الانساب) که وی را معرفی نموده، او را غالی در تشیع خوانده­است. به نظر این ادعا با محتوای تفسیر یاد شده، که وی یکی از ناقلان آن بوده، بی­ارتباط نبوده­است.

ابوجعفر مهدی بن ابی حرب, ابومنصور طبرسی, تفسیر منسوب به امام عسکری(ع), عبدالکریم سمعانی