سید فاضل فاضلی کاخکی - استادیار مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی خراسان رضوی، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، مشهد، ایران
مهرنوش اسکندری تربقان - محقق بخش خاک و آب، مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی خراسان رضوی، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، مشهد، ایران
جهانفر دانشیان - استاد پژوهشی بخش تحقیقات دانه های روغنی، موسسه تحقیقات اصلاح و تیهه نهال و بذر، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، کرج، ایران
صدیقه آناهید - کارشناس فیزیولوژی مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی خراسان رضوی، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، مشهد، ایران

به منظور بررسی تغییرات کمی و کیفی دانه کنجد آزمایشی به صورت بلوک های کامل تصادفی در دو سال زراعی در مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی خراسان رضوی طی سال های ۹۶ تا ۹۸ انجام شد. تیمارهای آزمایشی شامل نیتروکسین، بیوفسفر، تلفیق نیتروکسین و بیوفسفور و شاهد بودند. نتایج برهمکنش سال در نوع کود نشان داد که تمامی تیمارهای کود زیستی ارتفاع بوته آنها ۲۴ درصد بیشتر از اعمال همین تیمارها نسبت به سال قبل بود. بیشترین ارتفاع بوته در نوع کود ترکیبی نیتروکسین و بیوفسفر (۱۲۲ سانتی‎متر) حاصل شد. افزایش وزن خشک ساقه گیاه در سال دوم و از تاثیر کود بیوفسفر حدود ۳۰ درصد بیشتر از شاهد در همین سال بود. بیشترین درصد افزایش عملکرد دانه (۲۶ درصد) و وزن روغن دانه (۷۷ درصد) نسبت به شاهد در سال دوم از تاثیر کود نیتروکسین حاصل شد. در سال اول هم کود نیتروکسین و هم ترکیب توام نیتروکسین و بیوفسفر به ترتیب با مقادیر ۱۹/۴ و ۱۹/۰ درصد بیشترین مقدار پروتئین دانه را سبب شدند. بیشترین مقدار نیتروژن دانه (۳/۶۷ درصد) از تاثیر کود نیتروکسین در سال اول به دست آمد. بیشترین مقدار فسفر دانه در سال اول و از کاربرد توام کود نیتروکسین و بیوفسفر به مقدار ۰/۲۷۷ درصد به دست آمد. به نظر می رسد استفاده تلفیقی از کود زیستی حاوی ریزجانداران تثبیت کننده ازت و کود زیستی حاوی باکتری های حل کننده فسفات از طریق فراهمی عناصر غذایی در شرایط خاک های آهکی سبب بهبود عملکرد کمی و کیفی کنجد شده است.

تعداد کپسول در بوته, پروتئین دانه, فسفر دانه, وزن خشک ساقه, کارایی کود زیستی