علیرضا فلاح نصرت آباد - رییس مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی استان گیلان

فسفر بعد از نیتروژن از مهمترین عناصر ضروری مورد نیاز گیاهان به­ خصوص کلزا می ­باشد. این عنصر نقش­ های زیادی از جمله تولید و انتقال انرژی، در ساختمان غشای سلول، توسعه سیستم ریشه­ ای، کمیت و کیفیت محصول دارد. بهترین pH برای جذب آن حدود ۶/۵ بوده ولی واکنش اکثر خاک ­های کشور ما متاسفانه قلیایی بوده و بیشتر فسفر ورودی به خاک در خاک­ های قلیایی و اسیدی از راه ترکیب با عناصر کلسیم، منیزیم، آهن و آلومینیم ترکیب شده و از دسترس گیاهان خارج می­ گردد. لذا غلظت فسفر محلول در خاک برعکس سایر عناصر ماکرو که در حد میلی­ مولار هستند بسیار کم و در اندازه میکرومولار می­ باشد. تامین فسفر مورد نیاز گیاهان عمدتا از طریق کودهای شیمیایی انجام می­ گیرد ولی قیمت این کودها روز به روز در حال افزایش بوده و عمدتا وارداتی بوده و ارز زیادی از کشور خارج می ­کند، همچنین در شرایط تحریم شاید واردات امکان پذیر نباشد. این در حالی­ است که می ­توان از منابع داخلی سنگ فسفات ارزان قیمت به همراه میکروارگانیسم ­های حل­ کننده فسفات جهت تامین فسفر گیاهان استفاده کرد. کلزا یکی از گیاهانی است که دارای توانایی تولید اسیدهای آلی در ریشه بوده و از این طریق باعث انحلال سنگ فسفات می ­شود. لذا استفاده از این میکروارگانیسم­ ها و سنگ فسفات در کشت کلزا با ترشح اسیدهای آلی، معدنی و تولید آنزیم فسفاتاز باعث انحلال فسفات ­های معدنی و آلی شده و از رسوب فسفر جلوگیری و غلظت فسفر محلول و جذب شده را افزایش داده و عملکرد کمی و کیفی گیاه را بهبود می­ بخشند.

انحلال, حل‎ کننده فسفات, سنگ فسفات, کلزا