محمدحسین ارشدی بیدگلی - دانشجوی کارشناسی ارشد فلسفه اخلاق دانشگاه زنجان

ایذاء یا اذیت و آزار دیگران که اغلب به عنوان مردم آزاری از آن یاد می شود، موضوعی است که دراخلاق اهمیت ویژه ای دارد. این اهمیت، به خصوص با توجه به تغییر و تحول در دنیای مدرن بیشتر به چشممی آید. فیلسوفان اخلاق اعم از اسلامی و غربی نیز به این موضوع پرداخت ه اند. اما از آنجا که معمولاً به « ایذاء و مردم آزاری » صورت کلی آن را بیان کرده اند، بحث و بررسی دقیق تر آن و ارائه ی تعریفی مشخص ازضروری به نظر می رسد. از آنجا که، در تصور عامه، مردم آزاری و ایذاء بیشتر با وارد کردن صدمه و آسیب فیزیکی به دیگران مترادف شده است، ما سعی کرده ایم با بررسی آیات و روایات و کتب اخلاقی اسلامی و همچنین بررسیدیدگاه فیلسوفان غربی دیوید راس و جان استوارت میل که با مبانی فکری گوناگون اولی وظیف ه گرا و دومی فایده گرا به این موضوع پرداخته اند و نیز اشاره به مصادیق آن که امروزه به خصوص در جامعه ی ما رواج یافته است، به تعریفی روشن و کاربردی دست یابیم. علاوه بر این در صدد بوده ایم که دسته بندیای از ایذاء ارائه دهیم که همه ی انواع آن را دربرگیرد. در انتها نیز سعی شده با توجه ب ه فرهنگ اسلامی جامعهی ما، رذایل اخلاقی ای را که در احادیث و روایات بیان شده اند و با تعریف ما از ایذاء و مردم آزاری تطابق دارند، یکجا و ذیل این مفهوم جمع گردد. تعریفی که می گوید ایذا، هر آن چیزی را که باعث رنجش و ناخشنودی قلبی، خشم، قهر، صدمه و به طور کلی، ایجاد هرگونه اَلَم و احساس ناخوشایند در دیگرانگردد، شامل میشود. و بدین طریق قصد داریم تا بتوانیم از منابع نقلی و متون مقدس، بیشتر در جهت اثبات موضع خود، بهره مند شویم. باشد که گامی مثبت در جهت رفع این معزل اخلاقی، برداشته باشیم

میل، راس، آزار و اذیت دیگران، اخلاق اسلامی، اخلاق کاربردی