کاظم عسگری - کارشناسی زبان و ادبیات فارسی

داستان زیبا، سمفونی منسجمی است که در آن ساختار، موقعیت، شخصیت، ژانر و ایده پیوندی ناگسستنی دارند. نویسنده باید برای هماهنگ کردن این عناصر به مطالعه عناصر داستان بپردازد چنانکه گویی این عناصر سازهای یک ارکسترند، نخست به صورت مجزا و سپس در کنار هم داستان در میان ملل جهان سابقه ای طولانی دارد و در مسیر طولانی و پرفراز و نشیب خود، شاهد تحولات، تغییرات، پیشرفت های زیاد و عمیق و نیز اشکال مختلف بوده است. داستان دارای بافت هندسی و ترکیب خاص و دارای عناصر ویژه ای بود ه و هست به طوری که آن را از سایر اشکال و فنون ادبی متمایز می سازد و در این میان داستان هنری معاصر، علاوه بر دارا بودن عناصر عمومی و مشترک در داستان، دارای عناصر و اجزای خاصی است که همه این عناصر در هماهنگی کامل و نظام مند در خدمت پیام و اندیشه داستان هستند. داستان معمولا با مقدمه ای درباره اندیشه اصلی آغاز می شود تا ذهن خواننده از ابتدا برای فهم بهتر و پیگیری آسان تر حوادث بعدی آماده شود. آنگاه اندکی پس از شروع داستان، در روند طبیعی آن، گره ایجاد می شود تا خواننده و شنونده تشویق شود و خود را در باز کردن گره ایجادشده سهیم و شریک بداند؛ به عبارت دیگر، داستان با سرآغاز شروع می شود و سپس با حوادث و درگیری ها پیش می رود. این تقابل به تضاد و نقطه ای اوج یا بحران می رسد و مخاطب داستان در اوج احساسات و تاملات به سر می برد و آنگاه گره ایجادشده آرام آرام گشوده می شود و کار داستانی از نقطه اوج، رو به نشیب می نهد و پایان می یابد. داستان در مقایسه با اشکال هنری دیگر، با واقعیت ساختار وجودی انسان تناسب و ارتباط بیشتری دارد. انگیزه حقیقت جویی در وجود انسان باعث می شود داستان بیش از هر اثر هنری دیگر در او تاثیر بگذارد. داستان اجزا و عناصری دارد که در قالب خاصی ریخته می شوند تا به طور منظم و هم آهنگ و در راستای تامین هدفی فکری حرکت کنند.

داستان، اجزا، عناصر، قدیم، معاصر