سیدزین العابدین صفوی - عضو هیات علمی دانشگاه علوم پزشکی زنجان-گروه معارف اسلامی

در اخلاق پژوهش، آفتی پنهان و در عین حال رایج وجود دارد که گاهی از آن نیز به انتحال تعبیر می کنند. انتحال در یک معنا، خود را به نحله یا قبیله ای منسوب کردن و مذهبی را برای خود دعوی کردن است. در اخلاق پژوهش وقتی سخن ازانتحال می رود، معمولاً به معنای مشهور آن (سرقت ادبی) می پردازند ولی در این معنی، اندیشه هایی که از فقر سابقه ی تاریخی رنج می برند، تلاش می کنندبرای خود پیشینه ای مجعول و شجره نامه ای موهوم، دست و پا کنند. این آفت و پنهان تر و بالطبع خطرناک تر از آن است. در این جا از « سرقت ادبی » فراتر از خانه ی دیگران چیزی سرقت نمی شود بلکه مدعی، مال خود را بی اجازه ودزدانه در خانه ی دیگری می گذارد و ادعا می کند که این مال ،نه به من که به این خانه ی معروف تعلق دارد. در پژوهش، گاهی مدعی به صد تقویت ادعایخویش، در تلاش است آن را به مکتب یا نویسنده ای معروف و معتبر منتسب کند و یا برای سخن خود سابقه تاریخی جعل کند. سرقتی که در اینجا رخ می دهد، نه سرقتملککه سرقتمالک است. در سرقت ادبی سارق ادعا می کند این سخن نه مال دیگری که مال من است ولی سارق در اینجا ادعا می کند این سخن مال من نیست بلکه متعلق فلان چهره ی موجه و بسیارمعروف وریشه دار است. مدعی در این مجال خود را معمولاً به نحله هایی می بندد که در دسترس نبوده و در جامعه ی مخاطب مدافعی جدی ندارند و کسی از او دلیل و سند نمی خواهد.طبیعی است که به هنگام مطالبه ی سند مدعی دست به تأویل وتفسیر به رأی می زند. استاد مطهری ، به مصادیقی از این رفتار در نوشتار های مارکسیست ها و گروه های التقاطی اشاره می کند که با تأویل سخنان برخی ازبزرگان تاریخ برای خود پیشینه می سازند. این عمل غیر اخلاقی با بهره گیری از روحیه ی سنت گرایی مخاطب ، انس به گذشته ، و برای فرار ازفقر سابقه و تقویت روانی خود و تسهیل القاء نظر به مخاطب صورت می گیرد. کذب، فریبمخاطب ، بی توجهی به حقوق معنوی غیر، استفاده از موقعیت و آبروی دیگران و ضربه زدن به آن و... از جمله عناوینی هستند که در درون این مع ضل اخلاقی وجود دارد

اخلاق در پژوهش، جعل پیشینه، سرقت ادبی، انتحال