نعیمه انزابی - عضو هیئت علمی گروه طراحی صنعتی دانشگاه هنر اسلامی تبریز

هنر، همواره از مباحث چالش برانگیز بوده و از زوایای مختلفی به آن نگریسته شده است. بسیاری از حکما وفلاسفه سخن از هنر را با زیبایی پیوند داده اند و هنر را کوششی برای خلق زیبایی تعریف کرده اند. زیباییهمواره جذاب و لذت بخش بوده و هنر نیز به واسطه همین ویژگی زیبایی همواره واجد ارزش بوده است. نظریات متعددی در باب فلسفه هنر و زیبایی مطرح شده است؛ برخی چون هیوم، استوارت میل، کانت وحتی گادامر به بحث لذت گرایی زیبایی شناسانه پرداخته و ارزش هنر را به لذتی که از آن حاصل می شود مرتبط دانسته اند. در تقابل این اندیشه پیوند میان هنر و اخلاق مطرح است که از افلاطون تا هیومدلمشغولی شمار کثیری از اندیشمندان بوده است. متفکرانی چون افلاطون، ارسطو، سقراط و متفکران قرون وسطی میان زیبایی و اخلاق رابطه ای مستحکم قائل بوده و هنر را از وسایل ارتباط انسان ها با یکدیگر و ازموجبات ترقی آنها، یعنی پیشرفت به سوی کمال دانسته اند. لکن گروهی دیگر که به وجه لذت گرایی هنر تاکید کردند، زیبایی را از نیکی و اخلاق جدا می دانند، چنانچه کانت میان امر مطبوع، امر خیر و امر زیباتفاوت قائل می شود و بدین شیوه میان هنر و اخلاق جدایی می افکند. در این تحقیق به روش تاریخی، تطبیقی- تحلیلی، نگرش فلسفه اسلامی به لذت گرایی هنری از منظر اخلاقی بررسی شده و دیدگاه بزرگانیچون فارابی، ابن سینا، ملاصدرا و نیز متفکران معاصر مورد بررسی قرار گرقته است. اندیشمندان اسلامی، اخلاق عالیه انسانی را نیز در شمار زیبایی قرار داده و معتقدند که زیبایی های معقول نیز به مانند زیبایی های محسوس و حتی بیشتر از آن در انسان ایجاد لذت می کنند. در نهایت معیاری برای دستیابی به لذتدر هنر اسلامی با توجه به مبانی مطرح شده تعیین گردیده است

لذت گرایی زیبایی شناسانه، اخلاق هنر، فلسفه اسلامی، فلسفه هنر، لذت اسلامی، هنر اسلامی