الیاس بیگدلی - کارشناسی ارشد علوم تربیتی و عضو هیات علمی شورای تحقیقات اداره کل آموزش
طاهره الهی - استادیار گروه روانشناسی دانشگاه زنجان

دنیای امروزی عصر اطلاعات، ارتباطات و فناوری نامیده شده است و علم و دانش با سرعت سرسام آوری درحال رشد و پیشرفت است و پایه و اساس همه پیشرفتها هم پژوهش تلقی شده است . اما وقتی موضوعهمین عرصه پیشرفت و پژوهش، انسان باشد، حفظ کرامت، حرمت و سلامتش یک مسئولیت همگانی است ولی متأسفانه امروزه ارزشهای اخلاقی کمرنگ شده است. لذا هدف این مقاله بررسی و شناسایی اصول وخذ و تدبر در مسائل و چالش های Ĥ معیارهای اخلاقی در پژوهشهای علوم انسانی بود. با مطالعه منابع و م اخلاقی، رعایت اصول و معیارهای زیر را در انجام پژوهش ضروری یافته و به این نتیجه رسیدیم که اخلاقدر پژوهش باید در چهار حیطه مد نظر قرار داده شود ؛ اخلاق پژوهشگر (انگیزه پژوهشگر، امانتداری و اجتناب از انتحال، رازداری، حرفهای بودن، شهامت و شجاعت، حقیقتجویی، تقدم فهم بر نقد، نقدپذیری،پرهیز از دخالت دادن خواستههای شخصی و گروهی، پرهیز از شتابزدگی و آگاهی از قوانین و مقررات و سیاستها)، اخلاق مربوط به موسسات پژوهشی (سودمندی، کیفیت، آسیب نرساندن، نظارت، دقت واستقلال)، اخلاق مربوط به شرکت کنندگان در تحقیق (رضایت آگاهانه، حریم خصوصی، ناشناس ماندن، محرمانه ماندن، آسیب ندیدن) و اخلاق پژوهشی مربوط به انتشار نتایج (صداقت، احترام به پژوهشگران وهمکاران سابق، همگانی بودن و چاپ نتایج). این اصول اخلاقی باید سرلوحه پژوهش و کار پژوهشگر باشد تا ضمن حرکت در مسیر حق و حقیقتجویی، حقوق فردی، اجتماعی و انسانی دیگران نیز رعایت شود تا نتایج آن ضمن آسیب نرساندن به دیگران در جهت رشد و توسعه و تعالی جامعه بشریت باشد.

اخلاق- پژوهش- علوم انسانی - اخلاق پژوهشی