مهدی مردانی - دانشکده علوم حدیث قم

بیعت مردم با امام علی(ع)، یکی از صحنه های کم نظیر تاریخ است که در حیات سیاسی اسلام نقش مهمی داشت. اشتیاق بی سابقه ی مردم برای بیعت با امام علی(ع)، از یک سو و اعلان نصرت و حمایت اصحاب از سوی دیگر، همه چیز را برای یک بیعت فراگیر و پر شور آماده ساخته بود. لکن برخلاف انتظار، امام علی(ع) در نخستین عکس العمل خود، ضمن ایراد جملاتی، از قبول خلافت امتناع ورزید و آن را نپذیرفت. این سخن که در کلام ۹۲ نهج البلاغه گزارش شده است، حرف و حدیث های فراوانی را به دنبال داشت و سوالات دوست و دشمن را نسبت به این موضع امام علی(ع) بر انگیخت. مقاله ی حاضر کوشیده است تا با بررسی سندی و متنی این کلام، اولا درستی انتساب این کلام به امام علی(ع) را به اثبات برساند و ثانیا با ارائه ی تحلیلی شایسته، حکمت این امتناع امام علی(ع) را بیان نماید.

امام علی(ع), امتناع از خلافت, بیعت, نهج البلاغه.