حسین الهام پور - عضو هیئت علمی گروه علوم تربیتی دانشگاه شهید چمران اهواز،اهواز ، ایران

در این تحقیق برای بررسی رابطه دو زبانگی با پیشرفت تحصیلی دانش آموزان اقدام به کنترل برخی متغیرهای مربوط به دانش آموز، خانواده ، مدرسه و معلم شده است . دراین بررسی ۲۰۰ دانش آموز پایه اول (نیمی فارسی زبان و نیمی عرب زبان ) از ناحیه یک اهواز به طور تصادفی چند مرحله ای انتخاب شدند. برای جمع آوری اطلاعات از پرسشنامه ای که در بردارنده متغیرهای مورد نظر بود استفاده شد. برای تکمیل آن دانش آموز، خانواده وی و اولیاء مدرسه همکاری نمودند.    بیشترین همبستگی ساده بین پیشرفت تحصیلی دانش آموز با سواد مادر به دست آمده است . کلیه متغیرها ضریب همبستگی چندگانه ای برابر ۶۴/۰=R با پیشرفت تحصیلی دانش آموزان داشته اند. رگرسیون چند متغیری نشان داد که از بین کلیه متغیرها(بجز دو زبانگی ) فقط چهار متغیر: سواد والدین ، موقعیت اجتماعی اقتصادی ، سابقه و تحصیلات معلم در معادله رگرسیون حضوری معنی دار داشته اند. این چهار متغیر باهم می توانند ۳۵ درصد واریانس پیشرفت تحصیلی را تبیین کنند. مقدار پیش بینی شده از پیشرفت تحصیلی کسر گردید. باقی مانده تفسیر نشده آن با متغیر دو زبانگی همبستگی ناچیزی (۰۸/۰=r) داشت . بدین ترتیب دو زبانگی بعداز کنترل برخی متغیرهای مربوط به دانش آموز، خانواده ، مدرسه و معلم فقط می تواند ۰۰۶/۰ واریانس پیشرفت تحصیلی را تبیین کند که در سطح حداقل (۰۵/۰>a) نیز معنی دار نیست . به عبارت دیگر با خنثی کردن اثر متغیرهای فوق الذکر عملکرد دانش آموزان دو زبانه و یک زبانه باهم تفاوتی ندارند. تحلیل کوواریانس نیز همین نتایج را تایید کرده اند.