آسیه شریعتمدار - استادیار گروه مشاوره، دانشکده روان شناسی و علوم تربیتی، دانشگاه علامه طباطبائی، تهران، ایران.
زهرا علیدوستی - کارشناسی ارشد، گروه مشاوره، دانشکده روان شناسی و علوم تربیتی، دانشگاه علامه طباطبائی، تهران، ایران .

در فرهنگ های مختلف، نگرش های متفاوتی در خصوص شیوه ابراز هیجانات وجود دارد. ازآنجاکه در فرهنگ ایرانی تاکنون به بررسی این نگرش ها پرداخته نشده است، هدف پژوهش حاضر، بررسی نگرش های مادران ایرانی نسبت به ابراز هیجانات منفی کودکان است. داده ها، با روش کیفی از نوع پدیدارشناسی جمع آوری شدند. جامعه موردپژوهش، کلیه مادران دارای فرزند ۶-۳ ساله بودند که کودکشان، سال ۱۳۹۷ در خانه کودک سلاله حضوراشتند. روش نمونه گیری در دسترس و هدفمند بود و پژوهشگر به مصاحبه با ۱۰ مادر که حداقل دارای یک فرزند ۳-۶ ساله بودند و به مشاهده تعامل ۲۳ مادر و کودک در همان گروه سنی پرداخت. روش جمع آوری اطلاعات، مصاحبه نیمه ساختاریافته و مشاهده بود و تجزیه وتحلیل داده ها با روش کلایزی انجام شد. یافته ها نشان داد، نگرش های مادران، شامل نگرش های حمایتی، حمایتی با نگرش درونی سازی نشده خفیف و یا افراطی، نگرش مبتنی بر پذیرش مشروط به نوع هیجان و جنسیت و همچنین نگرش های غیر حمایتی مادران متمرکز بر نیاز خود و یا متمرکز بر نیاز کودک است. با توجه به نتایج، به نظر می رسد، نگرش های مادران نسبت به ابراز هیجانات منفی کودکان یک پیوستار است و تنها دو قاعده مراقبت از خود و دیگران به عنوان شیوه اجتماعی سازی هیجانی کودکان وجود ندارد، بلکه ممکن است این قواعد گاه به صورت افراطی بروز کند و درنتیجه افراط در این قاعده ها، مادر چنین بی اندیشد که کودک به جهت مراقبت از خود، دیگران و یا خانواده، باید از ابراز هیجانات منفی خودداری کند. با توجه به یافته ها می توان برنامه هایی برای آموزش فرزندپروری هیجانی به والدین تدوین کرد.

نگرش مادران ایرانی, ابراز هیجانات منفی, کودکان, فرهنگ