علی اکبر شکوهیان - دانشیار، گروه علوم باغبانی، دانشکده کشاورزی و منابع طبیعی، دانشگاه محقق اردبیلی، اردبیل، ایران
سعید حقوردی - دانشجوی کارشناسی ارشد، گروه علوم باغبانی، دانشکده کشاورزی و منابع طبیعی، دانشگاه محقق اردبیلی، اردبیل، ایران
رسول آذرمی - دانشیار، گروه علوم باغبانی، دانشکده کشاورزی و منابع طبیعی، دانشگاه محقق اردبیلی، اردبیل، ایران

استفاده از کود­های زیستی (EM) در شرایط بروز عوامل محدودکننده­ طبیعی مانند شوری می­ تواند راه­کار مناسبی در توسعه­ کشت گیاهان دارویی باشد. به­ منظور بررسی تاثیر EM بر صفات مورفولوژیکی گیاه دارویی مرزه، آزمایشی گلدانی به ­صورت فاکتوریل در قالب طرح بلوک ­های کامل تصادفی با دو فاکتور شامل EM در سه سطح صفر (شاهد)، ۱ و ۲ درصد و تنش شوری در سه سطح شامل صفر (شاهد)، ۶  و ۱۲ دسی ­زیمنس بر متر در چهار تکرار در طی سال ۱۴۰۰ در گلخانه­ تحقیقاتی دانشگاه محقق اردبیلی انجام شد. بیشترین ارتفاع گیاه (۴۰/۶ سانتی­ متر) در شرایط تیماری شوری صفر و غلظت ۲ درصد EM و کمترین ارتفاع گیاه (۱۲/۴سانتی­ متر) در شوری ۱۲ دسی­ زیمنس بر متر و EM  شاهد به دست ­آمد. همچنین، بیشترین و کمترین عملکرد تر بوته (به­ ترتیب ۳۶/۱۶ و ۴ گرم در بوته) مربوط به ترکیب تیمار­ی شوری صفر همراه با EM  ۲ درصد و شوری ۱۲ دسی­ زیمنس بر متر با EM صفر بود. بیشترین میزان پروتئین­ های محلول در شوری صفر و EM ۲ درصد با میانگین ۳۸/۰۳ میلی­ گرم بر گرم وزن تر حاصل شد، درحالی­ که کمترین میزان آن در بالاترین سطح شوری و EM صفر با میانگین ۱۵/۳۰میلی­ گرم بر گرم وزن تر به­ دست ­آمد. با افزایش سطح تنش میزان قند­های محلول گیاه نیز  افزایش یافت. نتایج حاصل از این آزمایش نشان داد که شوری سبب تضعیف شاخص­ های رشدی گیاه دارویی مرزه و کاربرد EM تحت شرایط تنش، باعث تعدیل اثرات مضر شوری بر این گیاه می­ گردد.

پروتئین, پرولین, عملکرد, کلروفیل, کلرید سدیم