محدثه پورعلی کویخی - نویسنده و پژوهشگر شهرداری رشت، کارشناس بودجه و اعتبارات

در اوایل قرن ۲۱، مطالعه ای بر روی ۲۷ سازمان به این نتیجه رسید که یک برنامه موفقیت آمیز همیشه با روند بودجه بندی مرتبط است و عدم انطباق برنامه با فرایند بودجه ابتکارات جدید برنامه را از بین برده و بدبینی سازمان در مورد برنامه را افزایش می دهد. از نظر شورای مشورتی ملی آمریکا در زمینه بودجه بندی ایالتی و محلی، یک روند خوب بودجه ریزی شامل یک چشم انداز بلندمدت است، پیوندهایی با اهداف گسترده سازمانی دارد و تصمیمات بودجه را بر نتایج و پیامدها متمرکز میکند. این خصوصیات کلیدی بودجه بندی مناسب، روشن می سازد که روند بودجه بیش از یک عمل سالانه، ماهیتی راهبردی دارد و شامل یک برنامه چند ساله مالی و عملیاتی است که منابع را بر اساس اهداف مشخص شده تخصیص میدهد؛ بنابراین یک فرآیند خوب بودجه فراتر از مفهوم سنتی کنترل هزینه ها، با ارائه مشوق و انعطاف پذیری برای مدیران می تواند منجر به بهبود کارایی و اثربخشی برنامه ها شود. این مسئله به قدری اهمیت دارد که شکست در فرآیند برنامه ریزی استراتژیک را میتوان مستقیما در سیستم بودجه ریزی و نقاط ضعف آن جستجو کرد. جدا از اهمیت تدوین و اجرای برنامه ریزی استراتژیک، مهم ترین مسئله ای که سازمان های بخش عمومی با آن درگیر هستند برقراری ارتباط و همسویی بین اجزای مختلف این فرآیند و به ویژه ارتباط و همسویی بین برنامه های بلندمدت و بودجه ریزی سالانه می باشد. عدم انطباق برنامه و بودجه بدین مفهوم است که بودجه سالانه بر اساس برش های پنج ساله که به منظور رسیدن به اهداف بلندمدت تدوین شده اند، نیست و به همین علت، بودجه اثربخشی لازم را ندارد. اگر برنامه و بودجه به صورت تنگاتنگ با هم در ارتباط باشند علاوه بر آنکه مانعی در برابر تمایلات شخصی مدیران در تخصیص منابع ایجاد میکند، میتواند به عنوان یک راهنما آنها را قادر سازد همه منابع را در جای مناسب و به روشی هماهنگ، در سراسر سازمان تخصیص دهند.

واژگان کلیدی: برنامه راهبردی، انطباق برنامه و بودجه، بودجه ریزی، شهرداری