فروغ عباساقی - دانشگاه فردوسی
آرمین امیدپور - دانشگاه فردوسی مشهد

توالی های کربناته شاخص های اقلیمی دیرینه را به خوبی در خود ثبت می کنند و برای درک الگوهای آب و هوایی، شناسایی چرخه های میلانکوویچ و تاثیر آنها بر نوسانات سطح آب دریا در طول فانروزوئیک بسیار مفید هستند. در مطالعه حاضر توالی های کربناته سازند ایلام به سن سانتونین و داده های لاگ گامای طیفی مربوط به آنها در یکی از میادین نفتی فروافتادگی دزفول در جنوب غرب زاگرس جهت شناسایی این چرخه ها و عوامل موثر بر رسوبگذاری این سازند انتخاب شده است. شواهد موجود نشان می دهند که انواع چرخه های میلانکوویچ در زمان رسوبگذاری سازند ایلام بر روی شرایط آب و هوایی موثر بوده اند، اما چرخه های طولانی مدت گریز از مرکز محور زمین نقش بیشتری در این زمینه داشته اند. نرخ رسوبگذاری در این سازند به طور میانگین ۵/۵ – ۴ سانتی متر در هر هزار سال محاسبه شده است. با توجه به مقدار نرخ رسوبگذاری و تعداد چرخه های طولانی مدت گریز از مرکز محور زمین شناسایی شده، می توان گفت سازند ایلام در مدت زمان ۳/۱ – ۱۸/۱ میلیون سال رسوبگذاری کرده است. تغییرات سطح آب دریا در چاه های مورد مطالعه تا حد زیادی با تغییرات جهانی سطح آب دریاها مطابقت نشان می دهد. رسوبگذاری سازند ایلام تا حد زیادی متاثر از عملکرد چرخه های طولانی مدت گریز از مرکز محور زمین، نوسانات جهانی سطح آب دریا و حوادث تکتونیکی کرتاسه بالایی بوده است.

سازند ایلام، زاگرس، سانتونین، چرخه های میلانکوویچ، نرخ رسوبگذاری