سید علی معلمی
مهناز امیرحسینی
عزیز اله حبیبی

در این مطالعه ۸ نمونه نفت خام از مخازن سروک (۵ نمونه) و فهلیان (۳ نمونه) یکی از مهم ترین میادین نفتی دشت آبادان با استفاده از تکنیک های کروماتوگرافی ستونی، کروماتوگرافی گازی (GC) و کروماتوگرافی گازی- طیف سنجی جرمی (GC-MS)، مورد ارزیابی ژئوشیمیایی قرار گرفت. نوع نفت مخازن سروک از نوع پارافینیک- نفتنیک و آروماتیک حدواسط و نوع نفت مخزن فهلیان از نوع پارافینیک تشخیص داده شد. نسبت های بیومارکری مختلف برش های اشباع از قبیل نمودار تغییرات نسبت-هایPr/nC۱۷ و Ph/nC۱۸ و نمودار تغییرات نسبت Pr/Ph در برابر نسبت استران های C۲۹/C۲۷ (۲۰R) نشانه ی تشکیل سنگ منشا در یک محیط دریایی احیایی برای نفت های هر دو مخزن مورد مطالعه است. همچنین غلظت بالای استران C۲۹ در برابر C۲۷و C۲۸ نشان می‎دهد که مواد آلی سنگ منشا مورد نظر در یک محیط دریایی تشکیل شده که آثار ورود مواد آلی با کروژن قاره ای نیز در آن مشاهده می شود. نسبت بالای مقادیر هوپانC۲۹ به هوپانC۳۰ ، تغییرات نسبت استران C۲۷ (Dia/Dia+Reg) در برابر مقادیر Pr/(Pr+Ph)، پایین بودن مقادیر دیااستران ها در مقابل استران و نمودار تغییرات Sterane/Hopane در مقابل نسبت استران های C۲۷/C۲۹ نشانه لیتولوژی کربناتی تا شیلی برای منشا نفت های مورد مطالعه است. با توجه به بالا بودن میزان رزین، پراکندگی آلکان های نرمال، میزان بالای نسبت های Pr/nC۱۷ و Ph/nC۱۸ و UCM بالاتر نسبت به سایرین، نمونه‎هایK۱۵ و K۱۱ مخزن فهلیان و نمونه B۵ از مخزن سروک تخریب زیستی کم تا متوسط و نمونه B۱۹ از مخزن سروک تخریب زیستی کمی را نشان می دهند. برطبق نمودارهای تغییرات نسبت Pr/nC۱۷ در برابر Ph/nC۱۸، تغییرات C۲۹ Sterane ۲۰S/(۲۰S+۲۰R) در برابر C۳۲ hopane ۲۲S/(۲۲S+۲۲R)، تغییرات نسبت C۲۹ Sterane ۲۰S/(۲۰S+۲۰R) در برابر نسبت C۲۹ Sterane αββ/(αββ+ααα)، زمان تشکیل نمونه های دو مخزن مربوط به ابتدای پنجره ی نفتی می شود و نمونه های مخزن فهلیان مراحل پیشرفته تری از سطح پختگی را نسبت به نمونه های مخزن سروک نشان می دهند.

بیومارکر دشت آبادان کروماتوگرافی گازی کروماتوگرافی گازی- طیف سنجی جرمی مخزن سروک مخزن فهلیان