فاطمه شجاعی - کارشناس ارشد حقوق بشر، وکیل دادگستری و مدرس دانشگاه

حقوق بشر دوستانه بین المللی به مجموعه اصول و قواعدی اطلاق میشود که بیانگر محدود کردن بهره گیری از زور و خشونت در مخاصمات مسلحانه بین اللملی و غیر بین المللی است. دو اصطلاح خلع سلاح و کنترل تسلحیات از دیرباز به عنوان یکی از ابزارهای مهم حفظ و تقویت صلح و امنیت بین الملل شناخته شده است. پیش بینی میثاق جامعه ملل و منشور ملل متحد در زمینه همکاریهای بین المللی جهت کنترل تسلیحات بیانگر اهمیت نقش مجامع بین المللی در ارائه و پیشبرد طرحهای مربوط به تنظیم و تحدید تسلیحات میباشد.سیر نگاه ملل متحد تا دوران جنگ سرد معطوف به خلع سلاح تسلیحات کشتار جمعی بود. در پایان این دوران نگاه چند جانبه خلع سلاح به فرآیند کنترل تسلیحات غیرکشتار جمعی یعنی سلاحهای متعارف نیز تسری مییابد و کنوانسیون ۱۹۸۰ در خصوص محدودیت و ممنوعیت برخی سلاحهای متعارف حاصل تحولات مفهومی کنترل تسلیحات در پایان دوران جنگ سرد بود. محتوای این معاهده از نظم حقوقی انسان مدار تبعیت میکند، هر چند که بدلیل غالب بودن نظریه رئالیستی تا غایت خود فاصلهای طولانی دارد.

کنترل تسلیحات، سلاح متعارف و غیرمتعارف، حقوق بشر دوستانه، مخاصمات مسلحانه، خلع سلاح