هادی رامش - دانشجوی دکترای ادبیات فارسی دانشگاه مدنی آذربایجان
رامین امیدی بره کتانلو - دانش ‎آموخته کارشناسی ادبیات فارسی دانشگاه مدنی آذربایجان

کنایه از صنایع صور خیال در ادب فارسی است. سخن گفتنی است، به طریق غیرمستقیم؛ که غالبا برای اهل آن زبان مشخص و قابل فهم می باشد مگر در مواردی خاص، که لازمه دریافت آن ها، آگاهی به مسائل اجتماعی کهن و جدید و داشتن اطلاعاتی در سایر رشته های تخصصی است. عنصر کنایه به غیر از گفتگوهای روزمره، در دیوان شعرا، داستان ها و رمان ها به وفور دیده می شوند. فیلمنامه نیز ژانر پیشرفته و جهش یافته ادبیات مکتوب به حساب می آید؛ که پس از نمایشنامه، وارد عرصه ادبیات نمایشی شده است که در امتداد ادبیات مکتوب عمل می کند و همان درون ‎مایه ها و پیام های ادبیات مکتوب را، این بار در پرده تئاتر و سینما بازمی تاباند. چراکه میزان تاثیرگذاری و جذب مخاطب ادبیات نمایشی در سده اخیر به طور چشمگیری افزایش یافته است. بنابراین فیلمنامه نیز به مثابه شعر و داستان، خالی از عنصر کنایه نمی باشد و نویسنده در سناریوهای بازیگران، متن را به زیورهای ادبی گوناگون می آراید که بی شک، کنایه، جزو بارزترین آن هاست. جستار حاضر، انواع کنایه و بسامد آن را در دیالوگ های فیلم سینمایی «چارچنگولی» مورد تحقیق و تفحص قرار داده است تا زیبایی های صنعت کنایه را در مطالعه موردی فیلم مذکور نشان دهد.

فرهنگ کنایات، ادبیات نمایشی، فیلم سینمایی چارچنگولی