پگاه صراف معیری - دانشجوی دکتری ، گروه معماری ، واحد قزوین ، دانشگاه آزاد اسلامی ، قزوین ، ایران.
ماندانا یوسفی - استادیار، گروه معماری ، واحد قزوین ، دانشگاه آزاد اسلامی ، قزوین ، ایران

بروز موج نوگرایی در تاریخ معاصر ایران موجب پیدایش مدارسی به شیوه اروپایی در کشور و شهر قزوین شد. این مدارس از نظر محتوای دروس و معماری بنا با مدارس سنتی متفاوت بودند. در دوره پهلوی اول، به تبع افزایش جمعیت در ایران و نیز سیاست دولت وقت در زمینه توسعه کمی مدارس به منظور تربیت نیروی متخصص ، ساخت مدارس در دستور کار قرار گرفت . اهمیت تحقیق حاضر از آن حیث است که اکثر پژوهش ها درباره معماری مدارس قزوین به مدارس سنتی (مسجد مدرسه ها) شهر قزوین می پردازند و به معماری مدارس معاصر به خصوص پهلوی و بعد از انقلاب اسلامی و عوامل کالبدی آن نپرداخته اند . هدف این پژوهش بررسی تطبیقی کالبد معماری مدارس قزوین در معاصر(پهلوی و بعد از انقلاب اسلامی ) است و روش پژوهش از نوع توصیفی تحلیلی و استدلال آن از نوع قیاسی است . با توجه به بررسی ها و تحلیل های انجام شده می توان نتیجه گیری کرد که معماری دوره پهلوی چندان اختلاف زیادی با بعد از انقلاب اسلامی ندارد و همان طور که در بررسی مبانی نظری به شاخص هایی چون پلان، نما و تراکم ، فضای باز و بسته و ویژگی های فیزیکی دست یافتیم که پلان اکثر مدارس بررسی شده به هندسه مستطیل شکل بودند و برای ورود به مجموعه می بایست از چندین پله عبور کرد و دارای اختلاف سطح از زمین بودند و در بررسی نما هم تزئینات به شدت قبل نبوده و عموما پنجره ها درای ریتم تکرار شونده بودند و از اصل قرینگی پیروی می کردند و عموما ساختمان های مکعب مستطیل آجری ، راهروهای کشیده و یکنواخت ، کلاس های راست گوشه با پنجره های حفاظ دار و ارتفاع بلند هستند که میزان ارتباط آن ها با فضای سبز از طریق یک حیاط آسفالتی که در یک گوشه آن سرویس های بهداشتی جای داشت بوده است .

کالبد معماری ، مدارس ، شهر قزوین ، انقلاب اسلامی ، پهلوی