سعید کردمافی - کارشناس ارشد پژوهش هنر، پردیس هنرهای زیبای دانشگاه تهران- عضو گروه موسیقی مرکز دائرهالمعارف بزرگ اسلامی

یکی از زمینه های گسترش خلق و عمل موسیقایی تلاش در جهت ایجاد تنوع و تعدد سلول های مدال است که منجر به افزایش امکانات اجرایی در یک سیستم موسیقایی می شود. بنیادی ترین عنصر یک فضای صوتی- موسیقایی(مد)، اشل صوتی یا به عبارت دیگر توالی اصوات با بسامدهای معین است، بنا بر این امکانات ترکیب سلول های مدال به ویژگی های آکوستیکی این سلول ها و قواعد همنشینی فواصل، بستگی تام دارد. این مقاله می کوشد با توجه به واقعیت صوتی موسیقی دستگاهی (موسیقی معاصر) ایران انواع سلول های نغمگی و قواعد همنشینی فواصل آنها را از کارگان (رپرتوار) این موسیقی استخراج کند و با توجه به روش برخی از رسالات قدیم موسیقی ایران در باب چگونگی ترکیب واحدهای مدال، به بررسی امکانات ترکیبی این سلول ها در موسیقی فعلی ایران بپردازد و تمامی سلول های اکتاوی حاصل از ترکیب تری کوردها، تتراکوردها و پنتاکوردها را معرفی کند. همچنین میزان ملایمت آکوستیکی این ترکیبات بر اساس مندرجات رسالات قدیم موسیقی سنجیده خواهد شد. این سنجش می تواند بیانگر این واقعیت باشد که برخی از این ترکیبات نه بر اساس بدیهیات فیزیک صوت دربار? ملایمت، بلکه مبتنی بر ذائقه های شنیداری فرهنگ های موسیقایی مختلف است.

رسالات قدیم موسیقی, سلول های مدال, قواعد همنشینی فواصل, موسیقی دستگاهی ایران