ذبیح اله شریفی - دانش آموخته کارشناسی ارشد دانشگاه یزد و کارشناس حفاظت محیط زیست استان البرز.
نفیسه پناهی - دانش آموخته کارشناس ارشد دانشگاه تهران و کارشناس حفاظت محیط زیست استان البرز.
زهرا کیوان - دانش آموخته دانشگاه یزد و کارشناس حفاظت محیط زیست استان البرز.

آلودگی هوا از بحران های زیست محیطی جهان امروز بوده و از علل تشکیل دهنده آن ذرات معلق بخصوص ذرات معلق کمتر از ۵/۲ میکرو ن می باشد که ناشی از تغییر اقلیم،خشکسالی،کمبود منابع آب سطحی، فعالیت های صنعتی،افزایش جمعیت،توسعه می باشد. بر اساس بررسی های بعمل آمده در خصوص داده های ثبت شده در ایستگاه ها، از تعداد ۱۱ ایستگاه صرفا تعداد ۶ ایستگاه دارای داده های با کمیت و کیفیت لازم در بازه زمانی مورد مطالعه می باشد.در این پژوهش میزان میانگین غلظت ذرات معلق کمتر از ۵/۲ میکرون در فصل های مختلف و در طی دوره زمانی ۵ سال ( از سال ۱۳۹۷ الی ۱۴۰۱) بررسی گردید که در ابتدا با استخراج و اخذ داده های ذرات معلق روزانه و میانگین ماهانه ایستگاههای سنجش آلودگی هوا مورد مطالعه در سطح استان البرز از سازمان حفاظت محیط زیست،و همچنین میزان بارندگی و جهت باد غالب استان از ایستگاههای هواشناسی استان پس از صحت سنجی و محاسبه میانگین فصلی در محیط Excel روندتغییرات در بازه زمانی مورد مطالعه بررسی و سپس در محیط نرم افزار GIS نقشه پهنه بندی ذرات در سطح منطقه مورد مطالعه تهیه گردید.بر اساس بررسی ها و نتایج حاصله، از آلاینده های اصلی در آلودگی هوای استان البرز می توان به ذرات معلق اشاره کرد.و به استناد نمودارهای حاصله، روند میانگین تغییرات این ذرات در فصول مختلف معمولا افزایش داشته که بیشترین میزان افزایش در فصول سال های ۱۴۰۰ و ۱۴۰۱ مشاهده شده است و این افزایش تغییرات در مناطق شهری استان بویژه شهر کرج بیشترین میزان افزایش میانگیت غلظت در ایستگاه سنجش آلاینده مترو کرج را نشان می دهد. با عنایت به شرایط اقلیمی،کمبود منابع آب سطحی(خشک شدن تالاب صالحیه در غرب استان)، خشکسالی و همچنین واقع گردیدن اغلب شهرک ها و پهنه های صنعتی در جنوب و غرب استان و وجود بزرگراه کرج- قزوین به تنهایی به عنوان یک منبع فعال تولید آلاینده ذرات عمل نموده ونیز رشته کوه البرز در ضلع شمالی و شرقی استان که مانع در جهت انتقال و جابجایی آلاینده بوده به دلیل وزش باد غالب از جهت غرب به شرق استان باعث افزایش تراکم غلظت آلایندهها در شهرهای استان بویژه در شهر کرج گردیده و نیز موجبات افزایش تعداد روزهای ناسالم و چه بسا بسیار ناسالم گردیده است.

آلودگی هوا، میانگین غلظت ذرات، روند تغییرات