محمود کاظمیان - دکترا اقتصاد عضو هیئت علمی دانشگاه شاهد- گروه اقتصاد بهداشت
حمید محمدی - کارشناسی ارشد اقتصاد بهداشت دانشگاه شاهد-مدیریت درمان تامین اجتماعی

در دو دهه گذشته بخش سلامت در ایران با افزایش قابل ملاحظهای در هزینه مراقبتهای بهداشتی و درمانی مواجه بوده است. رشد هزینهها در بیمارستانها، به عنوان مهمترین واحدهای مصرف کننده منابع در بخشبهداشت و درمان، می تواند ناشی از روند افزایشی متوسط هزینهها و تا حدودی نیز به علت مشکلات در کارآیی و تخصیص منابع مورد استفاده توسط آنها باشد. در سازمان تامین اجتماعی، بدلایلی مانند گستردگی حجم فعالیتهاو هزینهها در سطح کشور و نزدیکی به نقطه سر به سری منابع و مصارف، توجه به مشکل افزایش هزینههای بیمارستانی و تخصیص منابع اهمیت بسیار یافته است. در این سازمان برنامه ریزی در چارچوب یک بودجه متناسببا سطح درآمد بعنوان یک الویت اساسی در نظر گرفته میشود. در سازمان تامین اجتماعی هزینه بیمارستانی در بخش درمان مستقیم در سال 7831 از مرز 6246 میلیارد ریال گذشت. این هزینه ها نسبت به سال پیش از آن 43/6 درصد رشد داشت. در بررسی های انجام شده میانگین هزینههای یک بیمار بستری در سال 7831 بالغ بر46 درصد بوده است. همچنین در این سال هزینه پرسنلی به ازاء هر / 6,711,666 ریال و نرخ رشد آن حدود 4 تخت فعال 776,277 هزار ریال برآورد شده است. در بخشهای تولیدی، حجم عمده هزینهها مربوط به هزینههایمواد مصرفی، خرید تجهیزات و هزینههای کالاهای سرمایهای است و در بعضی از موارد حجم هزینههای نیروی انسانی بسیار پایین است، اما در بخش خدماتی حجم عمده هزینهها مربوط به هزینههای نیروی انسانی است) 7(. درسال 7833 بیمارستان ها در مقایسه با بودجه مصوب، با کسری معادل 767 میلیارد ریال مواجه بودند، که معادل ده درصد بودجه مصوب برآورد میشود) 4(. این کسری میتواند ناشی از عوامل مختلفی از جمله عدم پیش بینی درست بودجه در ابتدای سال و نبود کنترل بر هزینههای منابع انسانی و سرمایهای بیمارستانها باشد.در این تحقیقتلاش میشود با ارزیابی کارآیی اقتصادی و تخصیص بهینه منابع بیمارستانها در استفاده از امکانات فیزیکی و نیروی انسانی براساس مدلی برای نشان دادن وضعیت ترکیب منابع در مقایسه با ترکیب بهینه منابع، بودجه بیمارستانها در شرایط مطلوب نشان داده شود. تاکید بر جنبههای برنامهای، عملیاتی و فعالیتها برای بودجه از مشخصات تعاریف جدید بودجه میباشد