زینب سبزی - Agronomy and Plant Breeding Department, Faculty of Agriculture, Ilam University, Ilam, Iran
آرش فاضلی - Agronomy and Plant Breeding Department, Faculty of Agriculture, Ilam University, Ilam, Iran
بهروز واعظی - Member Staff Kohgiluyeh and Boyerahmad Agricultural and Natural Resources Research and Education Center, Agricultural Research, Education and Extension Organization (AREEO), Yasuj, Iran

مقدمه و هدف: با توجه به ­خشکسالی های چندسال اخیر، نیاز کم محصول جو به آب وخاک غنی، نیاز کشور در تامین مواد غذایی جامعه و اهمیت جو در صنایع غذایی، لذا معرفی ژنوتیپ های پرمحصول و مقاوم به خشکی امری ضروری می باشد. مواد و روش ها: به‎منظور بررسی تحمل به خشکی۱۶ ژنوتیپ جو و شناسایی ژنوتیپ های متحمل و حساس بر اساس عملکرد دانه و شاخص های تحمل به خشکی در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی با چهار تکرار در دو شرایط دیم و آبیاری تکمیلی در ایستگاه تحقیقات کشاورزی ایلام در سال زراعی ۱۳۹۹-۱۴۰۰ انجام شد. پس از برداشت، عملکرد دانه اندازه گیری گردید. یافته ها: نتایج همبستگی بین شاخص های تحمل به خشکی و عملکرد دانه در دو شرایط مورد آزمایش نشان داد که شاخص تحمل (STI)، میانگین بهره‎وری (MP)، میانگین هارمونیک (HM) و میانگین هندسی بهره‎وری (GMP)همبستگی مثبت و معنی داری با صفات عملکرد دانه در هر دو شرایط محیطی داشتند در نتیجه بهترین شاخص ها جهت گزینش لاین­ها و ارقام متحمل به تنش خشکی در هردو محیط می باشند. با توجه به شاخص های مورد مطالعه، ژنوتیپ های شماره ۱۱، ۹، ۱۰ و ۱۲  به‎ترتیب بعنوان لاین­های دارای بالاترین میزان تحمل به تنش خشکی شناخته شدند. بر اساس شاخص SIIG ژنوتیپهای ۱۱ و ۹ بالاترین مقدار را نشان دادند در حالی که ژنوتیپ های ۳ و ۴ کمترین مقدار داشتند. همچنین تجزیه به عامل­ها بر اساس روش تجزیه به مولفه های اصلی نشان داد که دو عامل اول ۵/۹۸ درصد (عامل اول ۶۸/۷ % و عامل دوم ۲۹/۸ %) از تغییرات کل را توجیه می نماید. نتیجه گیری: بر اساس نتایج بدست آمده ژنوتیپ های شماره ۹ و ۱۱ دارای بالاترین تحمل به تنش خشکی و عملکرد بوده که مناسب کشت در مناطق تحت تنش رطوبتی می باشند و ژنوتیپ های شماره ۳ و ۱۳ مناسب کاشت در مناطق فاقد تنش رطوبتی می باشند.

Barley, Cluster analysis, Drought tolerance indices, Principal component analysis, Selection index of ideal genotype (SIIG), تجزیه به مولفه های اصلی, تجزیه خوشه ای, جو, شاخص انتخاب ایده آل (SIIG), شاخص های تحمل به خشکی