نجمه رضائیان جویباری - sana institute of higher education
مهیار گرامی - sana institute of higher education
پرستو مجیدیان - Mazandaran Agricultural and Natural Resources Research and Education Center, Agricultural Research, Education and Extension Organization (AREEO)
حمید رضا قربانی - Mazandaran Agricultural and Natural Resources Research and Education Center, Agricultural Research, Education and Extension Organization (AREEO)

مقدمه و هدف: محرک­ها، ترکیباتی هستند که آغاز کننده پیام هایی برای سلول ها در جهت افزایش یا کاهش تولید متابولیت های ثانویه و پاسخ دفاعی گیاه بوده و محرک­هایی مانند پوترسین در تنظیم فرآیندهای مختلف فیزیولوژیکی گیاه نقش دارند. استفاده از نانو کودها منجر به افزایش کارایی استفاده از عناصر غذایی، مدیریت صحیح مصرف کود و کاهش تعداد دفعات کاربرد کود می­شود. این پژوهش به­منظور بررسی تاثیر نانوذره آهن و پوترسین به­ عنوان محرک­های رشد گیاهی بر عملکرد و اجزای عملکرد گیاه روغنی-دارویی کاملینا انجام شد. مواد و روش ها: این پژوهش با آزمایش فاکتوریل در قالب طرح بلوک­های کامل تصادفی در سه تکرار در مزارع تحقیقاتی ایستگاه تحقیقات کشاورزی بایع­کلا در شهرستان نکا در سال ۱۴۰۰ انجام گرفت. فاکتورهای مورد مطالعه شامل نانوذره آهن در چهار غلظت صفر، ۲۰، ۴۰ و ۶۰ ppm و پلی آمین پوترسین در چهار غلظت صفر، ۰/۵، ۱ و ۱/۵ میلی ­مولار بود. یافته ها: نتایج تجزیه واریانس صفات مختلف نشان داد اثر ساده نانوذره آهن و پوترسین بر تمام صفات مورد مطالعه در سطح احتمال ۵ درصد معنی­ دار بود. همچنین اثر متقابل نانو ذره آهن و پوترسین بر تمامی صفات مورد مطالعه در مرحله زایشی به جز پراکسیداز در سطح ۵ درصد معنی­ دار بوده و این برهمکنش بر تمام صفات فیزیولوژیکی در مرحله رشد رویشی معنی­ داری نبود.  بر اساس نتایج، مشاهده شد که با استفاده از۴۰ ppm نانوذره آهن و ۵/۱ میلی­ مولار پوتریسین در مرحله رویشی میزان فلاونوئید (به ترتیب ۲۱/۸۷۱ و ۲۱/۳۸۹)، قند محلول (به ترتیب ۱۱۶/۶۴۳ و ۱۰۵/۴۵۳)، کاتالاز (به ترتیب ۱/۳۰۱ و ۱/۳۹۴) و پراکسیداز (به ترتیب ۵/۰۵۶ و ۴/۶۸۷) بیشترین مقدار بود. بیشترین میزان فلاونوئید (۴۰/۷۲)، قند محلول (۱۳۹/۲۷) و ارتفاع بوته (۱۱۵/۷۵) در ترکیب تیماری ۶۰ ppm آهن و ۱ میلی­ مولار پوترسین، بیشترین درصد روغن (۴۱/۷۶) و پروتئین (۲۷/۷۷) در ترکیب تیماری ۴۰ ppm آهن و ۱/۵ میلی­ مولار پوترسین و بیشترین میزان عملکرد دانه (۲۱۰/۲۷) و اجزای مورفولوژیکی عملکرد در ترکیب تیماری ۴۰ ppm آهن و ۱ میلی ­مولار پوترسین مشاهده شد. نتیجه گیری: به طور کلی اثر متقابل ۴۰ ppm نانوذره آهن و غلظت بالای پوترسین بهترین نتایج را داشته و محلول پاشی نانوذره آهن و پوترسین از طریق جذب موثرتر عنصر غذایی کم­مصرف و تقویت سیستم دفاعی گیاه می­تواند موجب بهبود رشد، نمو و عملکرد محصول گیاه دارویی-روغنی کاملینا شود.

Camelina, Microelement, nano-fertilizers, Polyamine, Stimulant., پلی آمین, عنصر کم مصرف, نانو کود, کاملینا, محرک رشد