مهدی میرزا گل تبار روشن - عضو هیات علمی گروه مهندسی عمران،واحد ساری، دانشگاه آزاد اسلامی، ساری، ایران.
زهرا علی نیا - دانشجوی دکتری معماری و عضو باشگاه پژوهشگران و نخبگان، واحدساری،دانشگاه آزاد اسلامی، ساری،ایران

وجه به روحیات کودکان و شکوفایی استعدادها، خلاقیت ذهنی و ایجاد انگیزه برای یادگیری در آن ها، از مهمترین اهداف طراحی ایده آل محسوب می شود. شناخت روانشناسانه کودکان منجر می شود تا فضای معماری در صورت هماهنگی و انطباق با ویژگی های روحی و جسمانی آنها به صورت مطلوب مورد استفاده قرارگیرد. در تمامی کشورهای پیشرفته جهان از مدرسه به عنوان قابلیتی برای ارتقاء سطح کیفی آموزش بهره جسته می شود اما در ایران چنین به نظر نمی رسد. متاسفانه در کشور ما، اکثر مدارس در فضاهای فاقد طراحی مناسب و یا در فضا هایی با کاربری غیر آموزشی (مثل خانه ) تاسیس میگردند. به نظر می رسد در طراحی مدارس به جای این که به مدرسه به صورت یک حجم کلی و یک حیاط خط کشی شده با دیوارهای بلند نگاه کنیم بهتر است قدرت و توان خود را در خلق فضاهای هدایت کنندهی فکری و ساختمان هایی که برای تمرکز رشد فرهنگی مناسب اند به کار گیریم.از آنجایی که در مدارس امروزی ایران، بخش اعظم فضاهای آموزشی را کلاس های درس و فضاهای بسته تشکیل می دهند و عموما حیاط از ایفای نقش آموزشی و پرورشی فارغ است. این در حالی است که درگذشته، در مدارس سنتی، فضای آموزشی در ادغام با فضای باز و استفاده فعال از حیاط، کارکردی پویا داشته است. این پژوهش ضمن تاکید بر تاثیر فضاهای باز مدرسه به عنوان عامل موثر بر رشد، پرورش و افزایش یادگیری در کودکان ، با استفاده از روش توصیفی-تحلیلی از نوع مروری و با استفاده از منابع کتابخانهای به گردآوری اطلاعات و مرور متون و منابع، پرداخته است. یافته های پژوهش های مختلف نشان داد که فضاهای باز مدارس متشکل از فضای سبز طبیعی و فضاهای مصنوع، با فراهم کردن امکانات و قابلیت های مختلف نقش بسزایی بر آموزش وپرورش کودکان ایفا می نماید. همچنین فضاهای سبز، با فراهم آوردن مکانی مناسب برای حوزه های مختلف آموزش ازجمله: تجربه علوم محیطی، خلاقیت و ارائه وجوه هنری، یادگیری کودکان را تسهیل می بخشد. در این راستا با بهره گیری از ارتباطات فضایی مستقیم(ارتباط بی واسطه فضایی) و (غیرمستقیم) قرارگیری فضاهای واسط نظیر فضای نیمه باز عمومی و خصوصی یا بسته عمومی و یا خصوصی، میان فضاهای باز و بسته، می توان به بهبود عملکرد طراحی برای فضاهای آموزشی کودکان دست یافت. نتایج پژوهش حاضر رهنمودهایی درزمینه طراحی فضاهای باز، بسته و چگونگی ارتباط بین فضاهای مختلف درونی و بیرونی بوده است که در قالب راهکار ارائه خواهدشد.

پرورش کودکان، طبیعت، طراحی مدرسه، معماری منظر، یادگیری