محمد آراد اکبری - دانشجوی دکترای حقوق، دانشکده حقوق، دانشگاه شهید بهشتی، تهران، ایران
سهیلا طالبی - دکترای علم اطلاعات و دانش شناسی، دانشکده علوم تربیتی و روان شناسی، دانشگاه شهید بهشتی، تهران، ایران

زمینه و هدف: این پژوهش با هدف مطالعه تاثیر عوامل محیطی بر تمرکز رانندگی انجام شد. بدین منظور، یک ارزیابی کاربردی در منطقه ۵ راهور تهران بر روی عملکرد رانندگی ۳۷ راننده در نواحی درون و برون­شهری تحت عوامل مختلف برهم زننده تمرکز انجام شد. روش: این پژوهش از نظر روش های تحقیق، کمی و به صورت توصیفی مبتنی بر مشاهده  رفتارهای رانندگان وسایل نقلیه مسافری درون و برون شهری در حین رانندگی و با روش گردآوری داده ها از طریق مشاهده غیرمشارکتی صورت گرفته است. یافته ها: با توجه به یافته ها، در نواحی برون­شهری، رانندگان هنگام وجود یکی از عوامل برهم زننده تمرکز سرعت خود را کاهش می­دهند درحالی که در نواحی درون­شهری این گونه نیست. هم چنین، در نواحی برون شهری، هیچ تفاوتی در موقعیت عرضی یا بدون وجود عوامل برهم زننده تمرکز، وجود ندارد اما در نواحی درون­شهری، تغییراتی در موقعیت عرضی رانندگان فاقد تمرکز تاحدی به چشم می خورد. علاوه بر این، صحبت کردن با مسافران باعث ناپایداری بیشتر موقعیت عرضی وسیله نقلیه شده و زمان عکس­العمل راننده را افزایش می­دهد. رانندگان در نواحی برون­شهری هنگام صحبت کردن با مسافران در مقایسه با عدم وجود هیچ یک از عوامل برهم زننده تمرکز، فاصله بیشتری از وسیله نقلیه جلویی می گیرند. سرانجام در نواحی برون­شهری، زمان عکس­العمل با یا بدون وجود عامل برهم زننده تمرکز تقریبا یکسان است. نتیجه گیری: نتایج نشان می­دهد که درصورت استفاده از سامانه ­های هوشمند حمل ونقل در معابر، رانندگان مرتکب تخلفات کمتری می­شوند. لذا پیشنهاد می­شود که با تجهیز معابر به این سامانه ها امکان برهم خوردن تمرکز رانندگان به حداقل رسانده شده و در نتیجه موجبات ایمنی بیشتری در راه­های درون و برون شهری فراهم کند.

عوامل محیطی, تمرکز رانندگی, زمان عکس العمل, انحراف استاندارد موقعیت عرضی, سرعت متوسط و فاصله متوسط