حسین عبدالمحمدی - دانشیار گروه تاریخ اهل بیت(ع) مجتمع تاریخ سیره و تمدن اسلامی، جامعه المصطفی(ص)
محمدرضا ضیایی - دکترای تاریخ اسلام، پژوهشگر همکار پژوهشگاه بین المللی جامعه المصطفی العالمیه(ص))

پیامبر اعظم (ص) در طول دوران رسالت خویش، با دوراندیشی، پیمان های متعددی با گروه های سیاسی و اجتماعی فعال در حجاز امضا کردند. این پیمان ها که با اهل کتاب، مشرکان و مسلمانان بسته شد، نقش مهمی در تحولات سیاسی و اجتماعی صدر اسلام از جمله زمینه­ ی مهاجرت پیامبراعظم (ص) و مسلمانان به مدینه، تشکیل حکومت اسلامی و شکل گیری تمدن اسلامی نقش اساسی داشته اند. این مقاله با گردآوری داده ­های کتابخانه­ ای و با روش توصیفی- تحلیلی پیمانهای پیامبر ص را با رویکرد تمدن سازی مورد بررسی قرار داده است. حاصل پژوهش بیانگر این است که مولفه های تمدن اسلامی، مانند ایجاد امنیت پایدار، ترویج تعلیم و تربیت، ایجاد سازمان اداری و تشکیلات سیاسی، انسجام اجتماعی، ایثار و فداکاری، رواداری و تساهل و پذیرش تنوع دیدگاه ها و هم افزایی و همگرایی در پیمان های پیامبر وجود دارد. پاسداشت حقوق بشر در پیمان حلف­الفضول، دعوت به توحید درپیمان عقبه اولی، زمینه سازی برای نظم اجتماعی و کار تشکیلاتی در پیمان عقبه دوم، ایجاد انسجام اجتماعی، تعیین قلمرو جغرافیایی، حاکمیت و ولایت سیاسی و امنیت پایدار در پیمان عمومی مدینه، برادری و اخوت در پیمان مواخات، تثبیت حاکمیت سیاسی در پیمان صلح حدیبیه تحقق یافته است.

پیامبراعظم (ص), عهد و پیمان , منشور مدینه, پیمان عقبه, مواخات, صلح حدیبیه و تمدن اسلامی