سیده مهسا باقری - دکتری معماری، دانشکده معماری و شهرسازی، دانشگاه هنر، تهران، ایران.
محمود ارژمند - استادیار گروه معماری، دانشکده معماری و شهرسازی، دانشگاه هنر تهران، تهران، ایران.
سید بهشید حسینی - استاد گروه معماری، دانشکده معماری و شهرسازی، دانشگاه هنر تهران، تهران، ایران.

انسان هنگام مواجهه با اثر هنری به مراتبی از فهم آن نایل می­گردد. اندیشمندان، نظریات متفاوتی درباره چگونگی این فهم ارایه کرده­اند. دامنه این نظریات زیرمجموعه دو آیین فکری ساختارگرایی و هرمنوتیک است. ساختارگرایی به دنبال علمی، روش­مند، و قطعی کردن فهم اثر هنری است، و هرمنوتیک به مطالعه فهم و شرایط آن، و تاویل متون و آثار هنری می­پردازد، و به دو صورت سنتی و فلسفی (معاصر) رواج یافته ­است. هرمنوتیک فلسفی با نظریات مارتین هیدگر و هانس گئورگ گادامر سربرآورد. این پژوهش برای پاسخ به این پرسش که، انسان چگونه به فهم آثار هنری دست می­یابد، از بین نظرگاه­های متفاوت موجود، به چگونگی و وجوه این فهم از نظرگاه هرمنوتیک فلسفی گادامر نظر داشته ­است. پژوهش از لحاظ هدف بنیادی-نظری، از نظر ماهیت تفسیری-تحلیلی، از لحاظ گردآوری اطلاعات کتابخانه­ای، و از نظر شیوه تجزیه و تحلیل کیفی است و ضمن مطالعه و بررسی سه حلقه اتصال در این رشته، یعنی «اثر هنری»، «انسان و منزلت او» و «تفسیر، تاویل و فهم» وجوه فهم آثار هنری را از منظر هرمنوتیک فلسفی گادامر ذیل هفت نکته اساسی استخراج و تحلیل کرده ­است: ۱) عدم وجود فهمی تغییرناپذیر، نهایی، جامع، و کامل از اثر هنری؛ ۲) فهمی مرتبط با مفهوم بازی از اثر هنری؛ ۳) تکثر بی­پایان فهم­ها در افق زمان؛ ۴) فهمی وابسته به پیشینه ذهنی و دانسته­های قبلی مفسر؛ ۵) فهم حاصل از هم­سخنی، تعامل، و گفتگو با اثر هنری تا امتزاج افق­ها و امتزاج زبان؛ ۶) فهم حاصل از دور هرمنوتیکی و ۷) زمان­مندی و تاریخ­مندی فهم اثر هنری.

فهم, اثر هنری, انسان, هرمنوتیک, گادامر